Leczenie białaczki

Celem leczenia jest trwała całkowita remisja z normalizacją liczby krwinek i szpiku kostnego.

Podstawowym standardem opieki jest podział pacjentów na grupy w zależności od obecności mutacji genetycznych.

Większa wiedza na temat poszczególnych nieprawidłowości genetycznych pozwala na lepsze dostosowanie leczenia do pacjentów.

Standardowym i podstawowym leczeniem jest chemioterapia, połączenie cytostatyków w schematach zgodnych z międzynarodowymi protokołami.

Obecnie dysponujemy również terapiami celowanymi, które działają wybiórczo na określony cel.

Działają one na szlaki sygnałowe i próbują zahamować wzrost guza.

Na przykład w leczeniu stosuje się inhibitory enzymów, takie jak kinazy tyrozynowe i przeciwciała monoklonalne.

Przynoszą one korzyści terapeutyczne u określonej grupy pacjentów (np. z określoną mutacją genetyczną).

Napromienianie (radioterapia) jest również stosowane w leczeniu białaczki. Jest ono stosowane w razie wskazań.

Podstawą jest leczenie objawowe, wspomagające, zapobieganie powikłaniom i ścisłe monitorowanie w poradni.

Pacjenci często zmagają się z ciężkim przebiegiem infekcji. W takich przypadkach niezbędne jest leczenie antybiotykami o szerokim spektrum działania.

W leczeniu białaczki często stosuje się kortykosteroidy, które mają m.in. tzw. działanie limfolityczne (hamujące proliferację tkanki limfoidalnej).

Dodatkowe terapie obejmują czynniki wzrostu, które promują hematopoezę.

Bardzo częstym i wielokrotnie koniecznym leczeniem jest transfuzja krwi.

Krew gotowa do transfuzji. Źródło: Getty Images

Przeszczep komórek krwiotwórczych

Przeszczep jest metodą leczenia, w której komórki krwiotwórcze - zwane przeszczepem - są przenoszone do pacjenta, gdy hematopoeza jest upośledzona.

Głównym celem przeszczepu jest zastąpienie zniszczonej tkanki krwiotwórczej zdrowymi komórkami krwiotwórczymi.

Impulsem do badań nad przeszczepami były eksplozje atomowe, w których hematopoeza została zahamowana.

Przełomowym pomysłem było celowe zniszczenie chorego szpiku kostnego (np. poprzez wysokie dawki promieniowania, chemioterapię) i zastąpienie go zdrowymi komórkami krwiotwórczymi.

Ważnym odkryciem w medycynie było odkrycie tzw. układu HLA (ludzkich antygenów leukocytarnych) we krwi.

Nie dzielimy już krwi tylko według grup krwi, ale także rozróżniamy specjalne cechy na białych krwinkach (leukocytach) - antygenach.

Dzięki temu jesteśmy w stanie znacznie dokładniej scharakteryzować krew danej osoby podczas transfuzji lub przeszczepu.

Zasada ta jest wykorzystywana w leczeniu białaczki. Wysokie dawki cytostatyków i/lub promieniowania są wykorzystywane do tłumienia chorej hematopoezy. Wyzdrowienie jest możliwe dzięki przeszczepieniu komórek krwiotwórczych w odpowiednim czasie.

Rodzaje przeszczepów:

Allogeniczne
Przeszczep allogeniczny niespokrewniony (z rejestru dawców szpiku kostnego lub krwi pępowinowej)
Przeszczep autologiczny (z własnego organizmu, dawstwo w całkowitej remisji choroby)

Źródło komórek:

Szpik kostny
Komórki krwiotwórcze z krążącej krwi obwodowej
Krew pępowinowa

Komórki krwiotwórcze z krwi obwodowej

Szpik kostny jest ośrodkiem hematopoezy.

Na początku dawstwo i przeszczepy były wykonywane poprzez wstrzyknięcia do szpiku kostnego.

Dzisiejsza medycyna wykrywa hematopoetyczne komórki macierzyste we krwi obwodowej. Zwykle jest ich niewiele, ale wraz z leczeniem i utratą białych krwinek organizm chce się zregenerować i wypłukuje zwiększoną liczbę komórek krwiotwórczych do krwi.

Może to zostać wzmocnione specjalnymi czynnikami wzrostu w trakcie leczenia i z czasem komórki krwi ulegają wyczerpaniu.

Ten rodzaj przeszczepu jest obecnie najczęściej stosowany na świecie.