Cholera: czym jest, dlaczego występuje, przenoszenie i objawy + Czy szczepić?

Cholera jest ostrą chorobą zakaźną atakującą przewód pokarmowy. Jej powikłania mogą zagrażać zdrowiu człowieka. Wywołuje ją bakteria Vibrio cholerae.

Ma krótki okres inkubacji, po którym szybko pojawiają się problemy zdrowotne. Najbardziej znaczące to biegunka i wymioty, a następnie odwodnienie.

Ciężka postać choroby rozwija się głównie u osób z grup ryzyka.

Znane są dwa biotypy tych bakterii, a mianowicie Vibrio cholerae i Vibrio cholerae biotyp eltor/Vibrio el Tor.

Kto jest zagrożony?

Cholera nie występuje w większości krajów rozwiniętych.

Na obszarach endemicznych jest przenoszona przez skażoną/zanieczyszczoną wodę i żywność.

Ciężkie choroby i najwyższe wskaźniki śmiertelności opisano na obszarach endemicznych wśród rdzennej ludności.

Zakażenie turystów jest stosunkowo rzadkie, a przebieg choroby nie jest tak ciężki i skomplikowany. W większości przypadków choroba ma łagodny przebieg.

Ważną rzeczą do zapamiętania w zapobieganiu cholery jest przestrzeganie ścisłych nawyków higienicznych, nie picie skażonej wody i nie spożywanie niedogotowanej żywności.

Przed podróżą do zagrożonego obszaru można się zaszczepić. Szczepionka zapewnia również ochronę przed innymi biegunkami podróżnych wywoływanymi przez szczepy E. coli. Przyjmuje się ją połykając roztwór przez usta - doustnie (per os).

Oprócz cholery, zanieczyszczona woda przenosi również inne choroby zakaźne, takie jak czerwonka, zapalenie wątroby i dur brzuszny.

Czym jest cholera w pigułce + kilka faktów

Cholera jest ostrą chorobą zakaźną.

Wywołuje ją bakteria Vibrio cholerae.

Okres inkubacji od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi od kilku godzin (około 12 godzin) do 5 dni.

Powoduje zaburzenia jelitowe, które są potencjalnie niebezpieczne, zwłaszcza pod względem odwodnienia, które występuje szybko po ciężkiej biegunce i wymiotach.

U większości zarażonych osób przebieg choroby nie jest ciężki.

Cholera może być łatwo leczona, ale leczenie należy rozpocząć wcześnie.

Na obszarach endemicznych, z powodu złej sytuacji społeczno-ekonomicznej, co roku dochodzi do wielu poważnych i śmiertelnych zakażeń.

WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) podaje, że każdego roku odnotowuje się od 1,3 do 4 milionów zakażeń i od 21 000 do 143 000 zgonów z powodu cholery.

Szczepionka jest zalecana osobom, które podróżują do obszarów wysokiego ryzyka. Ponadto ważne jest, aby pamiętać o przestrzeganiu zasad higieny.

Według doniesień, dla większości osób, które nie mieszkają na obszarach dotkniętych chorobą, nie jest ona niebezpieczna. Należy jednak pamiętać o kilku faktach.

Należy pamiętać, że cholera jest

• niezwykle zjadliwą (zakaźną) chorobą
• powoduje gwałtowną wodnistą biegunkę i wymioty
• bardzo szybko powoduje odwodnienie
• ciężki i skomplikowany przebieg może prowadzić do śmierci, jeśli choroba nie jest leczona

Cholera jest wywoływana przez toksynotwórczą bakterię Vibrio cholerae. Istnieje kilka grup serologicznych, z których dwie wywołują epidemie, O1 i O139 - według WHO nie ma między nimi większych różnic. Liczy się tylko miejsce wystąpienia.

Cholera wywołuje zarówno ogniska endemiczne, jak i epidemiczne.

Człowiek może zarazić się poprzez spożycie skażonej wody i żywności.

Źródła podają również, że u około 1 na 10 osób przebieg choroby jest poważny lub zagrażający życiu.

Okres inkubacji to...

...okres od zakażenia do wystąpienia problemów zdrowotnych =

= od kilku godzin do kilku dni.

Podaje się około 12 do 72 godzin.

Jednak różne źródła podają okres od kilku godzin do 6 dni.

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia wody i żywności dochodzi drogą fekalno-oralną, tj. z kału osoby zakażonej oraz w wyniku nieprzestrzegania zasad higieny. Dosłownie przez usta, przewód pokarmowy i kał do wody, wraz z zanieczyszczeniem środowiska, w którym przetwarzana jest żywność.

Bakterie cholery rozwijają się w miejscach, gdzie standardy społeczno-ekonomiczne są niskie, gdzie woda pitna jest nieodpowiednio uzdatniana i gdzie nie utrzymuje się higieny.

W ten sposób osoba pije zanieczyszczoną wodę lub spożywa niedogotowaną żywność z bakteriami cholery.

Żywność, taka jak owoce i warzywa, jest skażona przez nieoczyszczoną skażoną wodę (lód) podczas nawadniania, mycia lub niedogotowania. Alternatywnie, gleba, która została nawożona lub nawadniana ściekami i ludzkimi odchodami, jest skażona.

Według doniesień jest mało prawdopodobne, aby dana osoba zaraziła się poprzez przypadkowy kontakt z osobą zakażoną.

Droga przenoszenia cholery:

1. Picie skażonej wody
2. spożycie żywności przenoszonej przez zakażoną osobę
3. spożywanie żywności, zwłaszcza skorupiaków, na obszarach zagrożonych, które znajdowały się w skażonej wodzie.

Przykłady obejmują przypadki z USA, gdzie ludzie zarazili się po zjedzeniu nieodpowiednio przygotowanych skorupiaków z Zatoki Meksykańskiej.

Choroba występuje najczęściej na obszarach, gdzie nie ma dostępu do czystej wody i kanalizacji, w tym w Afryce i Azji, Ameryce Południowej i na Karaibach.

Jak długo dana osoba jest zakaźna?

Raz zarażona osoba jest zakaźna przez cały czas trwania objawów. Należy pamiętać, że zakaźność utrzymuje się przez kilka tygodni po ustąpieniu biegunki.

Osoba zarażona jest nosicielem bakterii cholery przez kilka tygodni po ustąpieniu biegunki.

Czy osoba chora może podróżować z zagranicy?

Jeśli dana osoba zostanie zarażona w kraju, w którym wybuchła epidemia, może oczywiście wrócić do domu z chorobą. Podejrzenia powinny wzbudzić problemy zdrowotne, w tym uporczywa biegunka.

Rozprzestrzeniania się choroby można spodziewać się zwłaszcza w miejscach o niskich standardach higieny.

Nawet w przypadku obecności skąpych stolców należy odróżnić prawdziwy czynnik wywołujący problemy zdrowotne.

Osoba z objawami powinna udać się do wyznaczonego ambulatorium.
Jest to oddział/klinika chorób zakaźnych oraz ambulatorium chorób zagranicznych i zakaźnych.
Tam odbywa się diagnostyka, monitorowanie i leczenie, izolacja jest oczywiście normą.

Jak długo przeżywa Vibrio cholerae?

W odpowiednich warunkach (= w wodzie) przez kilka lat.

W żywności do 6 tygodni.

Czas ten wydłuża się wraz ze spadkiem temperatury.

Kim jest pacjent z grupy ryzyka?

Pacjent z grupy ryzyka, osoba o większej podatności na cholerę, to taka, która ma osłabioną odporność. Obejmuje to również osoby o zmniejszonej kwasowości soków żołądkowych (podczas przyjmowania leków zobojętniających - leków zmniejszających wydzielanie kwasu w żołądku) i niedożywione. Następnie osoby starsze z wieloma długotrwałymi chorobami i małe dzieci mogą być uważane za zagrożone, szczególnie pod względem możliwego odwodnienia podczas biegunki i wymiotów.

Dzieci i osoby starsze są narażone na ryzyko odwodnienia.
Dlaczego odwodnienie jest niebezpieczne u dzieci? Jakie są objawy?

Krótkie zatrzymanie bakterii Vibrio cholerae

Bakterie namnażają się w jelicie cienkim po dostaniu się do organizmu człowieka. Nie przechodzą przez ścianę jelita.

Podczas namnażania wytwarzają toksynę niebezpieczną dla ludzi - enterotoksynę zwaną toksyną cholery.

Toksyna ta jest odpowiedzialna za zwiększone wydalanie wody do jelita.

Toksyna cholery aktywuje zmiany biochemiczne, które prowadzą do zmniejszenia resorpcji sodu i chlorków. Stymuluje wydzielanie chlorków i wody do jelit. Jest to zaburzenie regulacji i transportu jonów i wody (specyficzny mechanizm jest skomplikowany i niepotrzebny do podstawowego zrozumienia, co powoduje toksyna).

Błona śluzowa jelit jest nienaruszona i bez oznak uszkodzenia strukturalnego, nawet w przypadku ciężkiej biegunki i wymiotów.

Najbardziej znane epidemie i pandemie cholery

W przeszłości miało miejsce kilka epidemii i pandemii.

• Pierwsza w latach 1816-1826 - w Azji, Bangladeszu i Indiach Wschodnich, Chinach do Morza Kaspijskiego.
• Druga w latach 1829-1851 w Europie i Ameryce Północnej
• Trzeci 1852-1860 w Rosji
• Czwarty 1863-1875 w Europie i Afryce
• Piąta 1881-1896 w Europie
• Szósty 1899-1923 w Rosji i Imperium Osmańskim
• Siódma 1961 - El Tor według podtypu w większej liczbie krajów świata, ale o łagodnym przebiegu.
• Niewielkie epidemie są zgłaszane z obszarów ryzyka i endemicznych do dnia dzisiejszego, na przykład:
  • styczeń 1991 - wrzesień 1994 w Ameryce Płd.
  • po 2000 r. kilka ognisk w Afryce, Indiach i innych częściach świata
  • po 2010 r. na Haiti, również w Afryce i innych częściach świata
  • 2015 w Iraku
  • w 2022 r. w Afganistanie, Bangladeszu, Etiopii, Nigerii, na Ukrainie

Liczba ognisk epidemii wzrasta wszędzie tam, gdzie występuje niski status społeczno-ekonomiczny, gdzie nie można utrzymać standardów higieny, gdzie nie ma dostaw czystej wody pitnej i gdzie ludzie żyją w nieodpowiednich warunkach. Przyczyną może być ubóstwo, wojna lub klęski żywiołowe.

Objawy są typowe dla chorób zakaźnych jelit. Głównym objawem jest biegunka. Biegunka / rzadkie stolce są wodniste z obecnością śluzu.

Głównymi objawami cholery są

• uporczywa ciężka biegunka - określana również jako wodniste stolce
• wymioty i nudności
• pragnienie
• skurcze mięśni w nogach
• drażliwość i niepokój psychiczny
• odwodnienie - ryzykowne powikłanie, które pojawia się bardzo szybko
  • szybkie bicie serca
  • niskie ciśnienie krwi
  • utrata elastyczności skóry - zmniejszony turgor
  • suche błony śluzowe i suchy język inne powikłania, takie jak niewydolność nerek i zaburzenia środowiska wewnętrznego.
  • Dlaczego odwodnienie jest niebezpieczne u dzieci i jakie są jego objawy?
• U dzieci również gorączka lub apatia i zmiany w psychice.

Osoba może stracić do 25 litrów płynów dziennie.

Biegunkowe stolce zawierają dużą liczbę zarazków cholery, które mogą powodować przenoszenie infekcji po kontakcie z wodą i żywnością.

Dlatego podczas opieki nad pacjentami należy pamiętać o ścisłych środkach higieny i dezynfekcji.

Cholera sicca = brak wodnistej biegunki, występuje rozdęcie jelit i niedrożność jelit (upośledzenie funkcji i drożności jelit).

Odwodnienie w przypadku cholery występuje bardzo szybko. Jest to spowodowane zmianami biochemicznymi, niezdolnością do wchłaniania i odwrotnie, nadmiernym wydalaniem wody w jelicie człowieka.

Diagnozę ułatwia przebieg choroby. Gwałtowny początek dolegliwości (uporczywa biegunka) z informacją o wizycie w obszarze ryzyka - tj. pozytywny wywiad dotyczący podróży.

Historia podróży i biegunki jest podstawą diagnozy.

Innym rodzajem diagnozy jest oczywiście diagnoza laboratoryjna. Obejmuje ona badania mikroskopowe i hodowlane kału lub badania krwi na obecność przeciwciał.

Przebieg choroby nie może być jednoznacznie opisany.
Waha się od bezobjawowego do bardzo ciężkiego ze śmiercią w konsekwencji.

Często jest łagodna, ciężka występuje w około jednym na 10 przypadków.
Zależy to od kilku czynników, które mogą mieć na nią wpływ.

Ciężki i zagrażający życiu przebieg występuje głównie u rdzennej ludności na obszarach endemicznych.

Turyści powinni mieć łagodniejszy przebieg, czasem nawet bezobjawowy.

Oczywiście nie można polegać na tych informacjach.
Należy pamiętać, że cholera jest chorobą wysoce zakaźną. Objawia się ciężką biegunką, która szybko prowadzi do odwodnienia.

Przebieg = początek dolegliwości po okresie inkubacji:

• czasami jako pierwsze wymioty, które mogą się utrzymywać.
• uporczywa biegunka - jako typowy objaw
• w ciągu kilku godzin od odwodnienia - które pojawia się najszybciej spośród chorób zakaźnych jelit
• skurcze kończyn

Czasami wymioty pojawiają się jako pierwsze. Typowe jest również to, że przed biegunką nie występują skurcze brzucha ani chęć oddania stolca.

Enterotoksyna wytwarzana przez bakterie zmienia funkcję komórek jelitowych i mechanizm kontrolujący wchłanianie/wydalanie wody i elektrolitów. Powoduje to nadmierną utratę wody, do ponad 1 litra na godzinę.

Cholera bez leczenia?

Nadmierna utrata płynów prowadzi do poważnego odwodnienia, upośledzenia czynności nerek, zaprzestania oddawania moczu, wstrząsu, a nawet śmierci.

W ciągu dnia organizm traci do 25 litrów płynów... Człowiek traci nawet jedną trzecią masy ciała.

Kluczem do uniknięcia powikłań jest leczenie, które powinno być wczesne i podjęte w odpowiednim czasie.

Jak uniknąć cholery podczas podróży?

Pierwszym miejscem na liście priorytetów jest higiena.

Co robić, a czego nie:

• Regularnie myj ręce - wodą z mydłem, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety oraz przed przygotowywaniem i spożywaniem posiłków.
• pić tylko wodę butelkowaną lub przegotowaną wodę z kranu
• do mycia zębów używaj wody butelkowanej lub przegotowanej
• nie jeść niedogotowanych lub nieświeżych owoców i warzyw, w tym świeżych sałatek, które nie zostały umyte butelkowaną lub przegotowaną wodą
• nie jedz skorupiaków i owoców morza
• nie używaj lodu z lokalnej wody, która nie została przegotowana lub zabutelkowana
• nie jeść lodów

Co ze szczepieniami?

Szczepionka może pomóc w zapobieganiu podróżom.

Jest to roztwór podawany doustnie. Pijesz płyn, który zawiera 2 dawki. Pomiędzy dawkami jest 1-6 tygodni przerwy.

Szczepionka zapewnia ochronę przez około 2 lata.

Obie dawki należy przyjąć co najmniej 1 tydzień przed podróżą.

Szczepionkę można podawać od 2. roku życia. W wieku od 2 do 6 lat podaje się 3 dawki szczepionki.

Chociaż szczepienie przed podróżą nie jest obowiązkowe, jest zalecane. Zależy to od miejsca podróży.

Bezpieczeństwo szczepionki?
Rzadko podczas szczepienia mogą wystąpić problemy, takie jak łagodne nudności, skurcze brzucha lub przyspieszone bicie serca. Objawy te jednak szybko mijają.