Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej: leki i psychoterapia

Pierwszym krokiem w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej jest potwierdzenie diagnozy manii lub hipomanii oraz określenie fazy, w której znajduje się nastrój pacjenta. Podejście terapeutyczne do hipomanii, manii, depresji lub eutymii jest bardzo zróżnicowane.

W leczeniu fazy ostrej głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa pacjentowi i osobom znajdującym się w pobliżu. Wszystko to musi być wykonane przy minimalnych skutkach ubocznych.

W zarządzaniu długoterminową stabilizacją nastroju głównym priorytetem jest zapobieganie nawrotom epizodów i zapewnienie wystarczającej skuteczności przy minimalnym obciążeniu organizmu.

Leczenie najlepiej prowadzi lekarz specjalizujący się w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń psychicznych (psychiatra) i mający doświadczenie w leczeniu zaburzeń dwubiegunowych i pokrewnych. W skład zespołu terapeutycznego wchodzi również psycholog, pracownik socjalny i pielęgniarka psychiatryczna.

Leczenie farmakologiczne

Choroba afektywna dwubiegunowa wymaga leczenia farmakologicznego przez całe życie, nawet w okresach, gdy pacjent czuje się lepiej.

Osoby, które pomijają leczenie podtrzymujące, są narażone na wysokie ryzyko nawrotu objawów. Łagodne zmiany nastroju mogą szybko przekształcić się w pełną manię lub depresję.

• Leki stabilizujące nastrój

Pacjenci zwykle potrzebują leków stabilizujących nastrój, aby kontrolować epizody maniakalne lub hipomaniakalne. Przykłady leków stabilizujących nastrój obejmują lit, kwas walproinowy, sól sodową diwalproeksu, karbamazepinę i lamotryginę.

• Leki przeciwpsychotyczne

Jeśli objawy depresji lub manii utrzymują się pomimo leczenia innymi lekami, należy dodać lek przeciwpsychotyczny. Przykłady stosowanych leków obejmują olanzapinę, risperidon, kwetiapinę, arypiprazol i inne.

Możliwe jest przyjmowanie jednego z tych leków samodzielnie lub w połączeniu ze stabilizatorem nastroju.

• Leki przeciwdepresyjne

Aby pomóc w radzeniu sobie z depresją, lekarz może dodać do leczenia lek przeciwdepresyjny. Ponieważ lek przeciwdepresyjny może czasami wywołać epizod maniakalny, jest on zwykle przepisywany razem ze stabilizatorem nastroju lub lekiem przeciwpsychotycznym.

• Leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne

Niektóre leki są dostępne bezpośrednio w połączeniu. Na przykład połączenie fluoksetyny przeciwdepresyjnej i olanzapiny przeciwpsychotycznej. Działa jako leczenie depresji i stabilizator nastroju.

• Leki przeciwlękowe

Benzodiazepiny mogą pomóc w stanach lękowych i poprawić sen. Zazwyczaj stosuje się je przez krótki czas.

• Znalezienie odpowiedniego leku

Znalezienie odpowiedniego leku lub leków często wymaga prób i błędów. Jeśli jeden lek nie działa dobrze, należy wypróbować kilka innych.

Proces ten wymaga cierpliwości. Niektóre leki potrzebują tygodni lub miesięcy, aby w pełni zadziałać. Zazwyczaj zmienia się tylko jeden lek na raz.

Lekarz zdecyduje, które leki są skuteczne w łagodzeniu objawów przy najmniej uciążliwych skutkach ubocznych.

• Działania niepożądane

Łagodne skutki uboczne zwykle zaczynają ustępować po znalezieniu odpowiedniego leku i dawek, które są wystarczająco skuteczne, a organizm może się do nich dostosować.

Pacjent nigdy nie powinien samodzielnie dokonywać zmian w dawkowaniu leków. Nigdy nie powinien samodzielnie przerywać przyjmowania leków. Jeśli przestanie je przyjmować, mogą wystąpić objawy odstawienia lub objawy choroby mogą się pogorszyć lub powrócić.

Pacjent może popaść w depresję, myśli samobójcze lub epizod maniakalny lub hipomaniakalny po nagłym odstawieniu leku.

• Leki a ciąża

Niektóre leki stosowane w chorobie afektywnej dwubiegunowej wiążą się z częstszym występowaniem wad wrodzonych. Mogą one również przenikać do mleka matki.

Niektóre leki, takie jak kwas walproinowy i sól sodowa diwalproeksu, nie powinny być stosowane w czasie ciąży.

Jeśli hormonalne środki antykoncepcyjne są stosowane razem z niektórymi lekami na chorobę afektywną dwubiegunową, mogą one stracić swoją skuteczność.

Każda kobieta powinna omówić opcje leczenia ze swoim lekarzem przed planowaniem zajścia w ciążę.

Opieka dzienna

Jest to program leczenia dziennego, do którego pacjent uczęszcza codziennie, dzięki czemu nie musi być hospitalizowany. Takie programy zapewniają wsparcie i porady, których pacjenci potrzebują, ale nie są obciążeni koniecznością spędzenia nocy w warunkach szpitalnych.

Hospitalizacja

Jeśli pacjent zachowuje się niebezpiecznie dla siebie lub osób w jego otoczeniu, ma skłonności samobójcze lub "oderwał się" od rzeczywistości i jest psychotyczny, lekarz zaleci hospitalizację. W takich przypadkach może to być wbrew woli pacjenta.

Leczenie psychiatryczne w szpitalu pomaga zachować bezpieczeństwo pacjenta, jego otoczenia i ustabilizować jego nastrój, niezależnie od tego, czy jest to epizod maniakalny, czy poważny epizod depresyjny.

Psychoterapia

Podstawowe leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej obejmuje leki i poradnictwo psychologiczne, czyli psychoterapię.

Psychoterapia jest ważną częścią leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej i jest prowadzona w formie indywidualnej, rodzinnej lub grupowej.

Istnieje kilka rodzajów terapii:

• Terapia rytmów interpersonalnych i społecznych - koncentruje się na stabilizacji rytmów dobowych, takich jak sen, czuwanie i pory posiłków. Spójność i tak zwane rutyny pozwalają lepiej kontrolować nastroje.
• Terapia poznawczo-behawioralna - koncentruje się na identyfikacji niezdrowych i negatywnych przekonań na temat siebie i otoczenia oraz zastąpieniu ich zdrowymi i pozytywnymi. Pomaga również zidentyfikować czynniki wyzwalające epizody dwubiegunowe. Uczy skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem i radzenia sobie z nieprzyjemnymi sytuacjami.
• Psychoedukacja - Obejmuje naukę o chorobie afektywnej dwubiegunowej. Pomaga pacjentowi i jego rodzinie zrozumieć chorobę, uzyskać najlepsze wsparcie, zidentyfikować problemy, stworzyć plan zapobiegania nawrotom i trzymać się leczenia.
• Terapia skoncentrowana na rodzinie - wsparcie rodziny i komunikacja są bardzo ważne podczas próby utrzymania planu leczenia. Uczy również bliskich rozpoznawania i radzenia sobie z sygnałami ostrzegawczymi zmian nastroju.

Inne opcje leczenia

Oprócz leków istnieją również inne metody leczenia, których zastosowanie zależy od reakcji pacjenta na leczenie.

Leczenie elektrowstrząsami

Podczas terapii elektrowstrząsowej przez mózg przepuszczane są prądy elektryczne w celu celowego wywołania krótkiego napadu drgawkowego.

Uważa się, że wyładowania te powodują zmiany w procesach chemicznych zachodzących w mózgu, które mogą odwrócić objawy niektórych chorób psychicznych.

Terapia elektrowstrząsowa jest stosowana w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej, gdy pacjent nie osiąga poprawy po zastosowaniu leków lub nie może przyjmować leków przeciwdepresyjnych z powodów medycznych, takich jak ciąża.

Może być również stosowana w ostrej fazie zaostrzenia, gdy istnieje na przykład wysokie ryzyko samobójstwa.

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna to stosunkowo nowa metoda leczenia, która jest nadal badana jako opcja leczenia dla osób, które nie zareagowały na leki przeciwdepresyjne.

Leczenie dzieci i młodzieży

Leczenie dzieci i młodzieży jest zazwyczaj ustalane indywidualnie, w zależności od przypadku, w zależności od objawów, skutków ubocznych leków i innych czynników.

Leczenie zazwyczaj obejmuje

• Leki

Dzieciom i nastolatkom z chorobą afektywną dwubiegunową często przepisuje się te same rodzaje leków, co dorosłym.

Wiemy jednak znacznie mniej na temat bezpieczeństwa i skuteczności tych leków u pacjentów pediatrycznych, ponieważ istnieje znacznie mniej farmakostudiów i badań przeprowadzonych na pacjentach pediatrycznych.

• Psychoterapia

Wczesne rozpoczęcie psychoterapii i długotrwałego leczenia może pomóc w zapobieganiu nawrotom objawów. Psychoterapia pomaga dzieciom i nastolatkom w ustalaniu rutynowych zachowań, rozwiązywaniu problemów w nauce, radzeniu sobie z problemami społecznymi oraz wzmacnianiu więzi rodzinnych i komunikacji z innymi.

Nierzadko psychoterapia jest również potrzebna do leczenia problemów związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, które nie są rzadkością u starszych dzieci i nastolatków z chorobą afektywną dwubiegunową.

• Psychoedukacja

Psychoedukacja obejmuje "uczenie się" o objawach choroby afektywnej dwubiegunowej. Bardzo ważne jest, aby rodzina pacjenta z tym zaburzeniem dowiedziała się, w jaki sposób jego zachowanie może różnić się od zachowania rówieśników.

• Wsparcie

Współpraca z nauczycielami i doradcami szkolnymi oraz wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół są niezbędne do osiągnięcia stabilizacji nastroju u młodej osoby.