Czym są żylaki, żylaki, dlaczego powstają, jak się objawiają, czy się je leczy

Żylaki kończyn dolnych, znane również jako żylaki kończyn dolnych, są jedną z najczęstszych chorób w krajach rozwiniętych.

Są chorobą cywilizacyjną, dotykającą około 10-40% światowej populacji.

Choroba występuje wyłącznie u ludzi, zwierzęta nie są nią dotknięte. Uważa się, że jest ona związana z wyprostowaną postawą ciała i siedzącym trybem życia.

Najczęściej dotyka kobiet, zwłaszcza kobiet w ciąży.

Za wzrost zachorowalności odpowiedzialny jest również wiek, a w dzieciństwie występuje rzadko. Żylaki to nie tylko problem estetyczny, ale również przyczyna wielu różnych dolegliwości.

Żylaki dzielą się na pierwotne i wtórne.

Wtórne są wynikiem innej choroby, a mianowicie zakrzepicy żył głębokich lub urazu.

Przyczyna żylaków pierwotnych może nie być oczywista. Są one spowodowane różnymi czynnikami ryzyka. Istnieją również żylaki wrodzone, które są obecne przy urodzeniu lub wkrótce po urodzeniu.

Dotykają one około 25% populacji w wieku od 30 do 70 lat, a po 70. roku życia nawet 70%.

Żylaki są klasyfikowane pod pojęciem przewlekłej niewydolności żylnej lub przewlekłej niewydolności żylnej. Ogólnie rzecz biorąc, termin żylaki został zdefiniowany przez Arnoldiego (1957) jako wszelkie rozszerzone (poszerzone), wydłużone lub kręte (poskręcane) żyły, niezależnie od ich wielkości.

W 1978 roku Dodd i Cockett zdefiniowali żylaki jako żyły, które mają niedziałające zastawki. W wyniku utrzymującego się ciśnienia rozszerzają się, wydłużają, zwijają, a ich ściana rozszerza się i staje się kieszonkowa. Klasyfikacja Widmera z 1978 roku dzieli je na trzy stopnie.

Klasyfikacja żylaków według Widmera w tabeli

Żylaki występują w innych miejscach ludzkiego ciała, nie tylko w kończynach dolnych. Informacje na ich temat znajdują się w artykule na temat żylaków. Krwawienie z żylaków przełyku zagraża życiu.

Choroba ta wynika z osłabienia ściany naczynia krwionośnego, żyły. W rezultacie dochodzi do gromadzenia się krwi w tych żyłach. Najczęściej dotyczy to kończyn dolnych, ze względu na trudności w powrocie krwi z kończyn dolnych do ciała.

Krew musi wrócić z nóg do serca, pokonując grawitację ziemską.

W wyniku gromadzenia się krwi wzrasta ciśnienie w żyłach, które przy długotrwałej ekspozycji uszkadza ścianę naczynia krwionośnego, powodując różne rozszerzenia, fałdy i wypukłości żył na powierzchni skóry.

Chociaż większość ludzi postrzega żylaki głównie jako problem estetyczny i kosmetyczny, zaniedbanie ich może powodować poważniejsze problemy zdrowotne.

Dlatego tak ważne jest wczesne profesjonalne badanie.

Żylaki kończyn dolnych powstają w wyniku upośledzenia funkcji zastawek znajdujących się w naczyniach krwionośnych. Zastawki pomagają krwi przepływać z powrotem z kończyn dolnych do ciała.

Na krew wpływa grawitacja ziemska, która utrudnia jej przepływ w górę do serca.

Oprócz zastawek, mięśnie kończyn dolnych pomagają w przepływie krwi, działając jak pompa.

Pompa ta nie działa wystarczająco, gdy siedzisz lub stoisz w jednej pozycji przez długi czas i gdy mięśnie są nadmiernie obciążone.

W rezultacie krew gromadzi się w naczyniach krwionośnych przez długi czas. Jej odpływ jest utrudniony i niedoskonały. Następuje wzrost ciśnienia w żyłach. Przy przewlekłym narażeniu uszkadza ścianę naczyń krwionośnych.

Naczynia krwionośne rozszerzają się, co z kolei przyczynia się do niedoskonałego przepływu krwi w żyłach. Rozwija się niewydolność żylna.

Przeczytaj także artykuł na temat:Przewlekła niewydolność ży lnaPrzewlekła choroba żylna

Co powoduje żylaki kończyn dolnych:

1. Trudna lub upośledzona funkcja zastawek
2. refluks krwi w naczyniach powierzchownych lub głębokich
3. niewydolność pompy żylnej
4. upośledzone opróżnianie żył obwodowych
5. przewlekłe nadciśnienie żylne.

Żylaki mogą być pierwotne, gdzie dokładna przyczyna nie jest znana. Kombinacja czynników ryzyka jest zaangażowana w ich rozwój.

Żylaki wtórne są wynikiem innej choroby. Może to być na przykład zapalenie lub zakrzepica żył, ale mogą być również spowodowane urazem.

Czynniki ryzyka warunkujące rozwój żylaków:

• starszy wiek, powyżej 65 r.ż.
  • nie tak powszechne w młodym wieku, ale nie wyklucza to predyspozycji genetycznych
  • rzadziej żylaki mogą wystąpić u dzieci
• płeć żeńska, a zwłaszcza menopauza (okres przejściowy)
  • zmiany hormonalne
  • stosowanie środków antykoncepcyjnych i leczenie hormonalne
  • ciąża z powodu zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej
  • żylaki w innych częściach ciała po porodzie
• obciążenie pracą i styl życia
  • siedzący tryb życia
  • brak aktywności fizycznej
  • nadmierne obciążenie mięśni
  • siedzący tryb pracy
  • długotrwałe stanie
• nadwaga i otyłość
• dziedziczność i historia rodzinna
• czynniki genetyczne, takie jak wrodzone osłabienie ściany naczyniowej lub niewystarczająca funkcja zastawki
• choroby serca
• nadciśnienie tętnicze(wysokie ciśnienie krwi)
• zwiększone ciśnienie wewnątrzbrzuszne
• zakrzepica żył głębokich, choroba zakrzepowo-zatorowa, zespół pozakrzepowy
• zapalenie żył
• po urazie, po operacji
• nieodpowiednia odzież, taka jak obcisła bielizna, podwiązki, gorsety
• nieodpowiednie obuwie, wysokie obcasy dla kobiet
• długotrwałe przebywanie w gorącym otoczeniu
• palenie papierosów
• zaparcia

Objawy żylaków różnią się w zależności od ich stadium. Pojawiają się również jako niespecyficzne dolegliwości.

W pierwszym stadium widoczne są cienkie żyły, ich sploty, pajęczynki w skórze, które nie wystają ponad powierzchnię skóry i nie można ich wyczuć palpacyjnie.

Ich rozmiar jest większy niż 1 mm.

Ta forma żylaków nie jest poważna i stanowi głównie problem estetyczny dla kobiet. Nie powoduje żadnych niedogodności i nie stanowi ryzyka rozwoju innych problemów zdrowotnych.

Są one również określane jako żylaki w kształcie miotełki (teleangiektazje).

Drugim typem są żylaki siatkowate, które osiągają rozmiar około 4 milimetrów.

Charakteryzują się one typowym wyglądem, z plątaniną rozszerzonych, wydłużonych i różnie zwiniętych (skręconych) naczyń w skórze. Estetycznie są one bardziej wyraźne niż pierwszy etap i są również trudne do wyczucia palpacyjnego.

Problem nieestetycznego wyglądu jest jednak potęgowany przez subiektywne problemy, takie jak ból lub zespół niespokojnych nóg podczas siedzenia lub leżenia przez długi czas, gdy ruch łagodzi dyskomfort w kończynach dolnych.

Towarzyszy temu na przykład swędzenie skóry.

Najpoważniejszą formą jest trzeci etap, który charakteryzuje się obecnością wyraźnych żylaków.

Rozmiar tych żylaków wynosi ponad 4 mm. Naczynia są znacznie rozszerzone, wydłużone i zwinięte, z kieszeniami o różnej wielkości wystającymi ze ściany naczynia. Naczynia są wyczuwalne palpacyjnie i towarzyszy im obrzęk nóg lub zmiany skórne, takie jak egzema lub owrzodzenia.

Podsumowanie objawów żylaków kończyn dolnych:

• niebieskawe, fioletowe naczynia krwionośne.
• początkowo niewyczuwalne, później wystające znacznie ponad powierzchnię skóry i wyczuwalne palpacyjnie
• najczęściej występują na nogach, kostkach i podudziach, łydkach
  • ale także w obszarze poniżej kolana i na udach.
• uczucie ciężkości nóg
• napięcie, uczucie ucisku w łydkach, szczególnie:
  • po długotrwałym staniu lub siedzeniu
  • po wysiłku fizycznym
  • dla kobiet podczas menstruacji i ciąży
• ból mięśni nóg i kończyn dolnych
• osłabienie mięśni, zmęczenie
• skurcze mięśni nóg
• uczucie mrowienia w nogach
• swędzenie skóry, mrowienie, mrowienie, kłucie w stopach
• obrzęk kończyn dolnych
  • początkowo obrzęk stopy i kostki, a następnie goleni
  • najpierw tylko po wysiłku i wieczorem po całym dniu pracy
  • później w ciągu dnia
• zmiany skórne, takie jak zwiększona pigmentacja
• później owrzodzenie goleni lub piszczeli (owrzodzenie) - zwykle w dolnej części łydki
• nocne skurcze nie są typowe dla żylaków, ale raczej dla choroby niedokrwiennej kończyn dolnych.

Subiektywny dyskomfort zwykle ustępuje po podniesieniu kończyn dolnych do wyższej pozycji, podczas chodzenia, ale także z powodu zimna.

Każda osoba ma inny próg odczuwania bólu i dyskomfortu. Doniesiono, że u kobiet mniejsze żylaki powodują większy subiektywny dyskomfort. I odwrotnie, u mężczyzn nawet gorzej wyglądające żylaki są mniejsze. Jednak żylaki stwarzają ryzyko różnych powikłań.

Żylaki mogą powodować powikłania, takie jak

• zapalenie żył
  • zakrzepowe zapalenie żył
  • zakrzepica żył głębokich
• zakrzepica i zespół pozakrzepowy
• zatorowość płucna
• infekcje, takie jak różyczka
• obrzęk kończyn i obrzęk limfatyczny
• zmiany troficzne skóry, egzema
• owrzodzenie żylakowe
• krwawienie spowodowane uszkodzeniem ściany naczyniowej, urazem, zadrapaniem.

Wskazówka: Więcej informacji na temat zatorowości płucnej można znaleźć w osobnym artykule.

Czy wiesz, kiedy konieczne jest badanie specjalistyczne?

1. Kiedy masz trudności z chodzeniem
2. zapalenie skóry i otaczających żył
3. jeśli skóra podudzia jest zaczerwieniona i gorąca
4. zwiększona pigmentacja skóry
5. obrzęk kostek
6. jeśli występują subiektywne dolegliwości
   • takie jak ból
   • uczucie ciężkich nóg
   • swędzenie, mrowienie, mrowienie w nogach
7. wyprysk w okolicy goleni i nóg
8. objawy ciężkiej postaci owrzodzenia kości piszczelowej
9. jeśli dyskomfort jest długotrwały i nawracający

Żylaki diagnozuje się głównie na podstawie zmian, które są wyraźnie widoczne na powierzchni skóry kończyn dolnych, a mianowicie obecności rozszerzonych żył.

Jednocześnie ważna jest historia medyczna danej osoby. Lekarz szuka objawów klinicznych. Przeprowadza badanie fizykalne za pomocą palpacji lub stukania.

Na podstawie badania palpacyjnego może określić stan naczyń krwionośnych, jakość pulsacji, a także temperaturę i stan skóry. Patrząc, ujawnia się obecność egzemy lub wrzodu.

Badanie fizykalne i obraz kliniczny są wystarczające do postawienia diagnozy żylaków i niewydolności żylnej.

W razie potrzeby można dołączyć badanie ultrasonograficzne - USG lub SONO, a także obrazowanie dopplerowskie lub ultrasonografię duplex oraz np. flebografię lub flebografię izotopową.

Następnie lekarz oceni ogólny stan zdrowia, zmierzy puls, ciśnienie krwi, zbada funkcje serca.

Przebieg choroby może być różny w każdym przypadku i na początku jest bezobjawowy. Rozległość zmian na powierzchni skóry nie wskazuje na nasilenie trudności klinicznych.

Pierwszy etap charakteryzuje się niewielkim powiększeniem małych żył w skórze, których rozmiar przekracza 1 mm.

Na tym etapie w skórze obecny jest niewielki wzór niebieskich lub fioletowych żył, które jednak nie wystają ponad powierzchnię skóry i nie są wyczuwalne palpacyjnie. Ta postać nie jest ciężka, nie charakteryzuje się ryzykiem powikłań i stanowi jedynie problem estetyczny.

Druga postać to stan, w którym oprócz głównych splotów i pni dotknięte są mniejsze żyły. W tym przypadku rozszerzenie naczyń wynosi do 4 mm. W tym przypadku subiektywny dyskomfort już się pojawił.

Mogą występować różne niespecyficzne objawy.

Na przykład występuje zwiększone zmęczenie mięśni, uczucie ciężkich nóg. Problem ten jest głównie spowodowany długotrwałym staniem i siedzeniem, ale także nadmiernym obciążeniem mięśni.

Pojawia się również uczucie mrowienia w nogach i łydkach, a także swędzenie, kłucie lub mrowienie.

Obrzęk najpierw pojawia się w nogach, później przenosi się w okolice kostek, a następnie do górnej części podudzia. Opuchnięta może być tylko jedna kończyna dolna lub obie.

Zależy to od stopnia uszkodzenia.

W trzecim stadium dochodzi do dużego, wyraźnego poszerzenia żył, powyżej 4 mm. Żyły są wydłużone, kręte i wybrzuszone, wyczuwalne na powierzchni skóry.

Pojawiają się zmiany skórne, początkowo w postaci wyprysków, zwiększonej pigmentacji lub infekcji skóry i żył.

Najpoważniejszym powikłaniem żylaków i przewlekłej niewydolności żylnej jest rozwój głębokiego ubytku skóry lub owrzodzenia kości piszczelowej.

Domowe i naturalne sposoby leczenia problemów z żyłami kończyn dolnych?

Jeśli dana osoba prowadzi siedzący tryb życia lub wykonuje pracę, w której stoi w jednej pozycji przez długi czas, powinna pomyśleć o profilaktyce. Jeśli ma już problem z żyłami, dobrze jest wprowadzić pewne zmiany w stylu życia.

Ważna jest aktywność fizyczna i środki reżimowe.

Niezbędna jest również modyfikacja diety i odpowiednia ilość wypijanych płynów. Jedzenie powinno być zbilansowane, zawierać wystarczającą ilość białka, nienasyconych kwasów tłuszczowych, minerałów, witamin i błonnika. Jeśli dana osoba nie ma czasu na codzienne przygotowywanie odpowiednich posiłków, może sięgnąć po suplementy diety, ale nie zastąpią one w pełni racjonalnej diety.

Jakie dodatkowe rzeczy możesz zrobić, aby pomóc swoim kończynom dolnym:

• Aktywność fizyczna
• Nawet jeśli siedzisz lub stoisz w jednej pozycji, ćwicz mięśnie całych kończyn dolnych
  • ćwiczenia te promują przepływ krwi w kończynach
• przerwy co 45 minut od siedzącej pracy
• ułóż kończyny dolne, układając je w wyższej i wygodnej pozycji
• uprawiać sport (odpowiednia jest jazda na rowerze, pływanie, bieganie, taniec, ale także wędrówki lub spacery)
• korekta nadwagi i otyłości
• uważać na wysokie temperatury (sauna, opalanie)
• masaż i drenaż limfatyczny
• bose stopy, trawa, piasek
• zaleca się naprzemienne stosowanie ciepłej i zimnej wody podczas prysznica lub kąpieli
  • płukać stopy na przemian w zimnej i ciepłej wodzie, wielokrotnie przez kilka minut
• ograniczenie noszenia nieodpowiedniej odzieży, takiej jak obcisła bielizna, pasy do pończoch, gorsety
• kobiety powinny wystrzegać się wysokich obcasów
• uważać na skrzyżowane nogi
• udać się do lekarza, profesjonalne badanie przyczyni się do wczesnego leczenia

Podczas jedzenia należy pomyśleć o racjonalnym odżywianiu, co jest właściwe, a co niewłaściwe?

Należy pamiętać, że obecny problem żylaków powinien być skonsultowany z lekarzem. Żadna domowa receptura, maść, krem, żel czy zioła, herbatki i wywary nie wyleczą żylaków.

Leczenie domowe nie ma miejsca nawet w tej chorobie. Konieczna jest natomiast zmiana stylu życia.