Mięśniak macicy: przyczyny, objawy, czy jest niebezpieczny dla kobiety?

Czym jest mięśniak macicy, dlaczego występuje, jak się objawia, jest diagnozowany i leczony?

Ponadto artykuł zawiera interesujące informacje na temat profilaktyki i tego, w jakim stopniu jest on niebezpieczny dla kobiety w ogóle oraz w odniesieniu do płodności i ciąży.

Anatomia macicy w pigułce

Narządy wewnętrzne żeńskiego układu rozrodczego obejmują macicę, jajniki, jajowody i pochwę.

Macica jest wydrążonym, umięśnionym narządem znajdującym się pośrodku miednicy małej. Przymocowana jest za pomocą aparatu więzadłowego. Składa się z dwóch głównych części, a mianowicie szyjki macicy i właściwego ciała (jamy) macicy.

Histologicznie macica składa się z 3 warstw.

1) Najbardziej wewnętrzną jest wyściółka macicy (endometrium).

2. warstwa środkowa to mięśnie macicy (myometrium).

3. górna warstwa to otoczka otrzewnowa (perimetrium).

Mięśniaki macicy powstają i rozwijają się w środkowej warstwie mięśniowej macicy (myometrium). Stąd też pochodzi nazwa łagodnego nowotworu.

Mięśniak macicy

Mięśniak macicy jest również technicznie nazywany mięśniakiem lub mięśniakiem gładkokomórkowym. Jest to łagodny, niezłośliwy rozrost powstający w mięśniu macicy.

Mięśniak macicy jest spowodowany wzrostem nieprawidłowych komórek, ale nie jest nowotworem, dlatego nie daje przerzutów.

Około połowa kobiet w wieku 35-50 lat rozwinie mięśniaka macicy w ciągu swojego życia.

Genetyka, brak równowagi hormonalnej i postępujący wiek są głównymi czynnikami rozwoju mięśniaków macicy, jednak występują one głównie u kobiet przed menopauzą.

Wielkość mięśniaków macicy jest różna i waha się od około 1 cm do 15 cm. Nieleczone mięśniaki macicy mogą zwiększyć rozmiar samej macicy.

Zazwyczaj są one zlokalizowane w mięśniu jamy macicy, ale mogą również występować w ścianie jajowodu, jajnika lub szyjki macicy.

W zależności od lokalizacji, mięśniaki macicy dzielą się na:

1. Podśluzówkowe: zlokalizowane pod błoną śluzową macicy, mogą wystawać przez błonę śluzową i przedostawać się do jamy macicy.
2. Śródśluzówkowe: znajdują się bezpośrednio w ścianie mięśniowej macicy i nie przenikają do otaczających warstw.
3. Podśluzówkowe: zlokalizowane po zewnętrznej stronie ściany macicy, mogą wrastać do jamy brzusznej/miednicy.
4. Szypułkowe: zlokalizowane i rosnące na szypułce w kierunku jamy brzusznej, jamy macicy, szyjki macicy lub kanału pochwy.

Dokładna etiologia i przyczyna powstawania mięśniaków macicy, jak również innych podobnych łagodnych narośli, nie jest w pełni ustalona.

Przyczyna powstawania mięśniaków jest wieloczynnikowa.

Przede wszystkim jest to rasa, czynnik genetyczny i podatność, zaawansowany wiek i zmiany hormonalne lub brak równowagi w organizmie kobiety.

Naukowo potwierdzono, że oba hormony płciowe (estrogen i progesteron) działają jako potencjalne promotory wzrostu mięśniaków jednokomórkowych.

Receptory estrogenowe są zwykle obecne w tkance mięśniaków i wiążą wyższy procent hormonu estradiolu.

Wykazano również związek między powstawaniem mięśniaków macicy a stymulacją wzrostu przez hormony płciowe lub hormony wzrostu.

Możliwe czynniki powstawania mięśniaków macicy:

• Wiek przed menopauzą
• Czynnik genetyczny
• Brak równowagi hormonalnej
• Antykoncepcja hormonalna
• Zaburzenie receptora estrogenowego
• Leczenie hormonalne
• Stymulacja hormonem wzrostu
• Częste choroby zapalne miednicy mniejszej
• Otyłość
• Wczesny początek menarche (pierwsza miesiączka)
• Ciąża i poród
• Wysokie ciśnienie krwi
• Spożywanie alkoholu i palenie tytoniu
• Nadmierne spożycie kofeiny

Obecność mięśniaka w macicy może nie być odczuwana przez kobietę. Objawy mięśniaka zależą od jego lokalizacji, charakteru i wielkości samego wzrostu.

W wielu przypadkach niewielki mięśniak przebiega bezobjawowo.

Konieczna jest jednak specjalistyczna diagnostyka przez ginekologa i regularna kontrola.

Najczęstszym objawem mięśniaków macicy jest zmiana cyklu miesiączkowego, obejmująca głównie cięższe lub przedłużające się krwawienia, bolesne miesiączki i ucisk (ból) w podbrzuszu.

Może również wystąpić lekkie krwawienie poza cyklem, ból podczas stosunku, problemy z wypróżnianiem lub problemy z zajściem w ciążę.

Oprócz regularnych badań profilaktycznych, kobieta powinna niezwłocznie zgłosić się do ginekologa, jeśli wystąpią u niej nietypowe objawy i ból.

Najczęstsze objawy mięśniaków macicy:

• Obfite krwawienia miesiączkowe
• Słabe krwawienie poza cyklem
• Bolesne miesiączkowanie
• Ból w dolnej części brzucha
• Ból w okolicy miednicy
• Zwiększone ciśnienie w dolnej części brzucha
• Obrzęk w okolicy brzucha
• Niedokrwistość i zespół anemiczny
• Ból podczas stosunku płciowego
• Ucisk na pęcherz moczowy
• Zaparcia i nadmierne wzdęcia
• Problemy z zajściem w ciążę

Diagnozę mięśniaków macicy stawia się na podstawie kompleksowego badania ginekologicznego. Pacjentka badana jest per vaginam. Wskazane jest pobranie próbki krwi w celu oznaczenia poziomu hemoglobiny we krwi.

Ginekolog używa zewnętrznego ultrasonografu brzusznego i wewnętrznego ultrasonografu przez wejście do pochwy na ekranie monitora, aby zbadać wewnętrzne struktury macicy pacjentki.

Łatwa dostępność USG pozwala na natychmiastową diagnozę niemal wszystkich rodzajów mięśniaków.

Ginekolog może skierować pacjentkę na badanie MRI (rezonans magnetyczny) lub CT (tomografia komputerowa) w celu lepszego zobrazowania miękkich struktur wewnętrznych i zlokalizowania mięśniaków macicy.

W niektórych przypadkach pacjentce zalecana jest histeroskopia.

Zapobieganie mięśniakom macicy

Zapobieganie rozwojowi mięśniaków macicy samo w sobie nie istnieje. Możliwe jest jednak zwalczanie czynników ryzyka, które mogą potencjalnie powodować powstawanie mięśniaków macicy.

Obejmują one zdrowy styl życia w zakresie odpowiedniej pełnowartościowej diety, wystarczającej ilości ćwiczeń, przyjmowania niezbędnych witamin (B, D, E) i minerałów, ograniczenia spożycia alkoholu, tytoniu i kofeiny oraz wyeliminowania nierównowagi mięśni w okolicy miednicy.

Zaleca się utrzymanie równowagi hormonalnej w organizmie i leczenie innych powiązanych diagnoz medycznych pod nadzorem specjalisty.

Dla zdrowia żeńskich narządów płciowych, w ramach naturalnej pomocy, wskazane jest wykorzystanie dobroczynnego działania ziół, takich jak przede wszystkim krwawnik pospolity, krwawnik pospolity, podbiał pospolity czy jeżyna i wiele innych.

Ich spożywanie warto jednak skonsultować z ginekologiem, gdyż mogą one indywidualnie wpływać na poziom niektórych hormonów płciowych.

Mięśniaki macicy a ciąża

Problematyczność mięśniaków macicy podczas ciąży zależy od ich wielkości, charakteru i dokładnej lokalizacji.

Jeśli mięśniak macicy jest niewielki, nie stanowi zagrożenia i nie stanowi przeszkody dla porodu pochwowego, jego wzrost może być jedynie okresowo monitorowany. W związku z tym nie powoduje on żadnego zagrożenia dla zdrowia.

Z drugiej strony, jeśli mięśniak powoduje u kobiety krwawienie, ból, ucisk lub inne problemy zdrowotne, zaleca się jego usunięcie przed zajściem w ciążę. Dlatego konieczne są regularne badania profilaktyczne oraz wczesna diagnostyka i leczenie mięśniaków macicy.

Jeśli narośl na macicy powoduje problemy zdrowotne podczas trwającej ciąży, stan mięśniaka powinien być regularnie monitorowany i rozwiązywany indywidualnie z ginekologiem.

Mięśniaki macicy a płodność kobiety

Mięśniaki macicy mogą wpływać na płodność kobiety poprzez kilka mechanizmów: deformację jamy macicy, nieregularny wzrost, zmiany wrażliwości i ukrwienia endometrium (wyściółki macicy) lub miejscowe zmiany hormonalne.

Wszystkie te aspekty mogą w pewien sposób zmniejszyć płodność kobiety i prowadzić do niepłodności.

Dlatego konieczna jest dokładna diagnostyka mięśniaków macicy i określenie ryzyka ich wystąpienia.
Płodność = płodność, zdolność do reprodukcji.

Niektóre mięśniaki macicy wysokiego ryzyka mogą niekorzystnie wpływać na przebieg ciąży i sam poród. Opisano również możliwy związek mięśniaków macicy z wyższym ryzykiem przedwczesnego porodu. Wczesna diagnoza i wprowadzenie specjalistycznego leczenia są zatem niezbędne.

Oprócz charakteru samego mięśniaka, ważną rolę odgrywa również jego lokalizacja. Jeśli wzrost jest mniejszy, ale wpycha się do jamy macicy, może być inwazyjny.

I odwrotnie, większy włókniak rosnący na zewnątrz macicy może nie powodować żadnych trudności. Każdy włókniak jest indywidualny i konieczne jest specjalistyczne badanie diagnostyczne.