Ospa wietrzna: jak się objawia i jak wygląda? U dorosłych z powikłaniami

Ospa wietrzna, znana również jako varicella, jest wysoce zakaźną chorobą.

Każdy słyszał o ospie wietrznej.
Mała, liczna wysypka skórna i dziecko z białą plamką.
Ale jak ona wygląda i czy możemy ją odróżnić na przykład od odry?
Jej objawy nie są wyłącznie objawami skórnymi.

Jestem pewien, że słyszałeś również, że szczególnie w wieku dorosłym mogą stać się bardziej skomplikowane.
W wieku dorosłym często pozostawiają osobę czującą się pozbawioną.

A co z ospą wietrzną - jak się jej pozbyć jak najszybciej?

Varicella = ospa wietrzna.
Variola = ospa wietrzna.
Przyjrzyjmy się ospie wietrznej od początku...

Czynnikiem sprawczym jest wirus ospy wietrznej i półpaśca - VZV (ludzki wirus opryszczki 3 lub HHV-3).

Mówiąc dokładniej, jest to wirus DNA z rodziny Herpesviridae, podrodziny Alphaherpesviridae (α-herpesvirus).

Wirus występuje na całym świecie, a większość ludzi choruje na ospę wietrzną w dzieciństwie.
Około 2% osób choruje na ospę wietrzną po ukończeniu 20. roku życia.
Według doniesień ponad 95% dorosłej populacji jest już odporna na ospę wietrzną.

Ospa wietrzna występuje podczas pierwotnego zakażenia wirusem VZV (podczas pierwszego zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca).

Wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową przez powietrze lub często przez bezpośredni kontakt. Wnika do organizmu przez drogi oddechowe lub spojówki oczu.

Po wniknięciu do organizmu człowieka namnaża się w błonach śluzowych dróg oddechowych. W tym czasie wiremia jest zwykle bezobjawowa, tj. nie występują żadne objawy ani problemy. Następnie wirus rozprzestrzenia się przez tkanki limfatyczne i krew. Namnaża się również w niektórych narządach.

Około 15 dni po zakażeniu pojawia się druga fala wiremii, znana jako wiremia wtórna. W tym momencie wirus przedostaje się do krwiobiegu i skóry w dużych ilościach.

Pojawiają się typowe zmiany skórne.

Po pewnym czasie organizm i układ odpornościowy radzą sobie i choroba ustępuje, jednak wirus nie zostaje zniszczony.

VZV przeżywa w ciszy (tj. w formie utajonej) w zwojach nerwów czuciowych mózgu i rdzenia kręgowego. Jeśli warunki są pozytywne dla wirusa, objawia się on wtórną infekcją w postaci półpaśca.

Reaktywacja wirusa VZV powoduje chorobę znaną jako półpasiec.

Charakterystyczne informacje na temat ospy wietrznej

Ospa wietrzna jest wysoce zaraźliwą chorobą, na temat której niektóre informacje są ogólnie znane.

W jakim wieku występuje?

Ospa wietrzna jest zwykle chorobą wieku dziecięcego, ale może wystąpić w każdym wieku.

Główną kategorią są dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, w wieku około 10 lat. W tym okresie przebieg choroby jest łagodny.

Czy choroba ta występuje sezonowo?

Tak. Podaje się, że głównym sezonem występowania choroby jest zima i wiosna.

Jaki jest okres inkubacji choroby?

Okres inkubacji waha się od 10 do 25 dni, jednak średnia wynosi około 14 dni. W niektórych przypadkach wydłuża się do 3 tygodni, szczególnie u osób z obniżoną odpornością.

Kiedy choroba jest zakaźna?

Najwyższy poziom zakaźności rozpoczyna się 2 dni przed pierwszym pojawieniem się wysypki skórnej.

Kończy się około 7 dni po pierwszym wysiewie, gdy ostatnia wysypka tworzy strupy.

Czy po zarażeniu rozwija się długotrwała odporność?

Stwierdzenie to jest powszechnie znane, jednak nie chodzi tu o odporność samą w sobie. Wirus nadal przeżywa po cichu w organizmie i w odpowiednich warunkach reaktywuje się i objawia w postaci półpaśca.

Czy choroba może wystąpić więcej niż raz u tej samej osoby?

Tak.

W większości przypadków ospa wietrzna występuje tylko raz w życiu. Opisano jednak przypadki jej nawrotów, które są bardzo rzadkie.

Czy istnieje szczepionka przeciwko ospie wietrznej?

Tak.

Przyczyną choroby jest wirus ospy wietrznej i półpaśca, który rozprzestrzenia się drogą aerozolową (kropelkową).

Źródłem zakażenia jest osoba chora.

Wirus jest uwalniany z błon śluzowych dróg oddechowych, ale także z wysypki skórnej, zanim wyschnie i zostanie pokryta strupem. Dzieje się to już przed końcem okresu inkubacji, około 2 dni przed pojawieniem się wysiewu skórnego.

Zakończenie rozprzestrzeniania następuje po wyschnięciu wszystkich wykwitów skórnych i pokryciu ich strupem. Zwykle następuje to 7 dni po pierwszym wysianiu. Według doniesień jest to około 3 dni po ostatnim wysianiu wykwitów.

W niektórych przypadkach okres zakaźności trwa nawet dłużej, na przykład w stanach obniżonej odporności.

Wirus dostaje się do organizmu przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych, jamy ustnej i nosa (nosogardzieli) oraz tkanki limfatyczne, gdzie się namnaża. Następnie rozprzestrzenia się przez limfę i krew do układu siateczkowo-śródbłonkowego.

Wirus jest również przenoszony przez łożysko od kobiety w ciąży do płodu.

Wirus rozprzestrzenia się na komórki skóry podczas wtórnej wiremii, stąd typowa wysypka.

Po pokonaniu trudności przez układ odpornościowy wirus opryszczki pozostaje w zwojach czuciowych nerwów. Nie jest on całkowicie eliminowany i usuwany z organizmu. Po reaktywacji wirusa rozwija się półpasiec.

Ospa wietrzna ma zazwyczaj łagodny przebieg i dotyczy okresu przedszkolnego i szkolnego.

Ospa wietrzna ma cięższy przebieg u noworodków, młodzieży i dorosłych. To właśnie wtedy istnieje ryzyko rozwoju różnych powikłań.

Jest to choroba ostra, nagła. Jako pierwsze mogą pojawić się objawy zwiastunowe, zwłaszcza u starszych dzieci i dorosłych. Przyjmują one postać choroby gorączkowej, takiej jak grypa.

W drugiej fali, z wtórną wiremią (gdy wirus rozprzestrzenia się przez krew do ciała i skóry), rozwija się typowa wysypka skórna.

Tabela przedstawia różne etapy ospy wietrznej

W niektórych przypadkach przebieg jest skomplikowany

U dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym przebiega w łagodnej postaci. W fazie prodromalnej dziecko może nie doświadczać żadnych lub tylko łagodne trudności.

Sytuacja zmienia się w przypadku...

W przypadku pierwotnego zakażenia i wystąpienia choroby u starszych dzieci, młodzieży (nastolatków) lub dorosłych. Osobną grupę stanowią noworodki, u których wyróżnia się kilka wariantów w zależności od czasu zakażenia.

98% przypadków ospy wietrznej występuje u dzieci w wieku poniżej 10 lat. Około 2% u dzieci w wieku powyżej 20 lat.

W tym przypadku częstość występowania dolegliwości prodromalnych jest większa, a następnie liczba defektów skórnych jest zwykle większa.

Podobnie, przebieg może być gorszy u dzieci z dolegliwościami skórnymi, takimi jak egzema lub po niedawnym oparzeniu skóry w wyniku nadmiernej ekspozycji na słońce.

Hipopigmentacja (blednięcie skóry) lub hiperpigmentacja mogą utrzymywać się przez dłuższy czas, nawet do tygodni. Alternatywnie może wystąpić uogólniona limfadenopatia (powiększenie węzłów chłonnych).

Pytasz:

Czy po defektach skóry powstają blizny?

Tak.

Jednak nie jest to normalny stan. Może się to również zdarzyć, na przykład po przymusowym zeskrobaniu strupa. Ryzyko powstawania blizn to głównie wtórne zakażenie ubytków skóry bakteriami.

Najczęstszym z nich jest zakażenie gronkowcem.

Sepsa, posocznica lub wstrząs septyczny są konsekwencją rozprzestrzeniania się patogenów w organizmie przez krew.

Przeczytaj.

Podobnie rzadko może wystąpić stan krwawienia, jak w przypadku małopłytkowości lub rozsianej koagulopatii wewnątrznaczyniowej.

Jakie inne powikłania może powodować ospa wietrzna?

• zapalenie mózgu - zapalenie mózgu
• zaburzenia neurologiczne, zapalenie rdzenia, zapalenie wielonerwowe
• uszkodzenie innych narządów
  • choroby płuc - zapalenie płuc
  • serce - zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia
  • wątroba - zapalenie wątroby
  • nerki - kłębuszkowe zapalenie nerek
  • zapalenie jąder - zapalenie jąder
  • zapalenie stawów - zapalenie stawów
  • i inne

Grupy ryzyka...

Należy liczyć się z podwyższonym ryzykiem powikłań, zwłaszcza w wieku dorosłym, ale także u osób z osłabioną odpornością, po przeszczepach narządów, z HIV-AIDS, nowotworami i niedożywieniem.

Postępująca ospa wietrzna - określenie ciężkiej postaci choroby.

Ciąża, płód i noworodki

Jeśli choroba wystąpi u kobiety w ciąży w pierwszym trymestrze (pierwsze trzy miesiące ciąży), ospa wietrzna może powodować wady wrodzone. Przykładami są wady oczu, mózgu i obwodowego układu nerwowego, czaszki, kończyn lub obecność blizn na skórze płodu.

Stan ten określany jest jako wrodzony zespół ospy wietrznej.

Jest to rzadkie schorzenie. Istnieje około 2% szans, że matka zachoruje na ospę wietrzną w tym okresie.

Wirus przenika przez łożysko nawet w ciągu ostatnich 2-3 tygodni.

W tym czasie ryzyko zachorowania występuje już w momencie narodzin lub wkrótce po narodzinach. Określa się to mianem ospy noworodkowej (ospa wietrzna u noworodków).

W tym przypadku choroba może przebiegać w łagodniejszej formie. Płód jest częściowo wyposażony w przeciwciała, które przeszły przez łożysko od matki.

Wręcz przeciwnie...

Ciężki przebieg, wysoką śmiertelność i uszkodzenie narządów opisuje się, gdy ospa wietrzna występuje u matki w ciągu ostatnich 5 dni ciąży i 2 dni po porodzie.

Przyczyną jest brak przeciwciał, które nie zdążyły przedostać się przez łożysko do płodu.

Podaje się globulinę odpornościową przeciwko ospie wietrznej i lek przeciwwirusowy acyklowir.

Do zdiagnozowania ospy wietrznej nie są potrzebne żadne specjalne metody testowania.

Choroba ma typowy przebieg z obecnością wykwitów skórnych.

W przypadku wątpliwości wykonuje się pobranie krwi i badanie serologiczne w kierunku VZV - IgM. Alternatywnie można wykonać test ELISA, RIA, KFR, PCR lub hodowlę wirusa. Obecność wirusów w płynie pęcherzowym jest również wykorzystywana jako bezpośredni dowód za pomocą mikroskopii elektronowej - test Tzank do badania mikroskopowego odcisku pęcherza.

Ważne jest, aby odróżnić ospę od innych chorób - diagnostyka różnicowa.

Ludzie mogą być zaniepokojeni odrą, na przykład uogólnionym półpaścem, chorobą riketsjową, enterowirusem, liszajem paciorkowcowym, wysypką alergiczną lub uszkodzeniem skóry przez owady lub małe gryzonie.

W tabeli wymieniono główne różnice między odrą a ospą wietrzną

Przeczytaj także: Odra lub ospa wietrzna - jak je łatwo rozpoznać?

U dzieci w wieku poniżej 10 lat choroba ma łagodny przebieg.

U starszych dzieci, młodzieży i dorosłych, a także w innych szczególnych przypadkach, przebieg jest powikłany. Zostało to omówione w części dotyczącej objawów.

Po okresie inkubacji, który zwykle trwa 14 dni, na 2 dni przed wystąpieniem wysypki pojawia się faza prodromalna, która może przebiegać całkowicie bezobjawowo i bez gorączki.

Następnie rozpoczyna się wysiew wysypki skórnej, który występuje w kilku falach, dlatego na ciele można zaobserwować wszystkie stadia wysypki, od krostek po uszkodzenia skóry pokryte strupami.

Falom wysiewu towarzyszy wzrost temperatury ciała, a nawet gorączka.

Wysypki występują w różnej liczbie, od kilkudziesięciu do kilkuset. Pęcherzyki lub pęcherze tworzą się w drugim lub trzecim dniu. Strupki tworzą się do piątego dnia.

Zazwyczaj wysypki występują na głowie, włosach, twarzy. Czasami mogą pojawić się w przewodzie słuchowym, wokół oczu lub w jamie ustnej, gdzie przypominają afty.

Obejmują również szyję, tułów i, rzadziej, kończyny.

Pytanie:

Jak wyglądają wysypki skórne?

O: Wysypki są początkowo czerwone, a z upływem godzin stają się coraz większe. Następnie tworzą się pęcherze wypełnione przezroczystym płynem. Wokół wysypki pojawia się czerwona rumieniowa obwódka.

Płyn następnie zmienia kolor na żółty, później jest to treść ropna (1-2 dni). W kolejnym czasie defekty wysychają z utworzeniem strupa.

Ze względu na falisty przebieg, wszystkie etapy wysypki są obecne na ciele.

Wysypki swędzą, jeśli nie zostaną wtórnie zakażone bakteriami, ustępują i nie pozostawiają blizn.

Wirus jest również obecny w płynie wysypki. Jest to jedna z dróg przenoszenia, wraz z drogami oddechowymi. Zakaźność jest zgłaszana w ciągu: 2 dni przed pierwszym wysiewem pryszczy do wyschnięcia ostatnich strupów.

Szczepienia

Zapobieganie ospie wietrznej polega na szczepieniu od 9. do 12. miesiąca życia. Optymalne jest szczepienie od 12. do 18. miesiąca życia i później w wieku dorosłym.

Szczepionka jest bezpieczna i skuteczna.

Szczepionka przeciwko wirusowi VZV jest dostępna od ponad 20 lat.

Alternatywnie, szczepionkę można podać osobie podatnej, tj. osobie, która jeszcze nie zachorowała, w okresie kontaktu z osobą chorą. W ciągu 5 dni od kontaktu.

Szczepionka nie gwarantuje jednak, że zaszczepiona osoba nie zachoruje na ospę wietrzną, a jedynie zmniejsza ciężkość jej przebiegu.

Szczepienie zaleca się również kobietom, które nie chorowały na ospę wietrzną w dzieciństwie i planują ciążę w przyszłości, co najmniej trzy miesiące przed zajściem w ciążę.

W niektórych krajach szczepienie nie jest obowiązkowe, ale dobrowolne. Niektóre kraje, takie jak USA, Kanada, Australia i Niemcy, wprowadziły obowiązkowe szczepienia przeciwko ospie wietrznej.

Dostępne są dwie szczepionki w odstępie 4-8 tygodni, szczepionka skojarzona (również przeciwko innym chorobom) lub szczepionka samodzielna.