Rak piersi: dlaczego występuje i jak się objawia? Samobadanie jako metoda profilaktyki

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem u kobiet, stanowiącym około 20-30 procent wszystkich nowotworów.

Dotyka głównie kobiet,
ale rzadko mężczyzn.
Częstość występowania u mężczyzn wynosi 1:100.

Częstość występowania złośliwego raka piersi rośnie na całym świecie. W przeszłości choroba ta była najczęściej diagnozowana u kobiet w wieku powyżej 60 lat, jednak w ostatnich latach coraz częściej dotyka również kobiety w wieku od 25 do 45 lat.

Wczesna diagnoza i wczesne leczenie mają bezpośredni wpływ na śmiertelność, w czym pomagają badania przesiewowe, regularne badania profilaktyczne i samobadanie piersi.

Chociaż dokładna przyczyna raka nie jest znana, znamy pewne czynniki ryzyka jego rozwoju.

Ważne są również sygnały ostrzegawcze, których nie należy lekceważyć. Co kobieta powinna wiedzieć o chorobie przedstawiamy w artykule.

Często jesteś zainteresowana:
Dlaczego rak piersi atakuje i jak długo trwa jego rozwój?
Jak się objawia?
Jakie jest jego leczenie?
Jaka jest rola samobadania piersi w profilaktyce?

Nie każdy guzek w piersi jest guzem lub rakiem

Nie każdy guzek w piersi wskazuje na raka.

Mimo to ważne jest, aby zwracać uwagę na guzki.

Guz nie przestrzega zasad organizmu i żyje samodzielnie. Może wpływać na każdą komórkę ciała. Dokładna przyczyna jego powstawania nie jest do końca znana.

Guz definiuje się jako nadmierne, nieskoordynowane namnażanie się tkanki z wrastaniem w otaczającą i normalną tkankę.

Charakteryzuje się takimi cechami jak

1. nadmierny wzrost
2. nieskoordynowany wzrost
3. oraz wzrost niezależny od środowiska i organizmu jako całości - wzrost autonomiczny.

W powstawanie nowotworów zaangażowane są zaburzenia informacji genetycznej DNA, tworzenie patologicznych białek, które następnie zakłócają normalne zachowanie komórek, a mianowicie ich podział, prawidłowe różnicowanie (klasyfikacja funkcji, różnorodność) i śmierć.

W tym procesie nowotworowym obecne są substancje znane jako onkogeny.

Wzrost patologicznych komórek i tkanek charakteryzuje się również tłumieniem funkcji genów przeciwnowotworowych. Są one odpowiedzialne za regulację prawidłowego wzrostu i podziału komórek. Ich rolą jest również zapobieganie niewłaściwej proliferacji komórek z nieprawidłową informacją genetyczną.

Na powstawanie nowotworów wpływają różne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Czynniki wewnętrzne obejmują predyspozycje genetyczne, wpływy hormonalne i odporność danej osoby. Czynniki zewnętrzne obejmują substancje chemiczne, wpływy fizyczne i wirusy.

W poniższej tabeli wymieniono niektóre czynniki ryzyka wpływające na rozwój raka

Guz może być łagodny (niezłośliwy) i złośliwy.

Guzy łagodne nie zagrażają życiu, ale niektóre mogą stwarzać zwiększone ryzyko zachorowania na raka. Guzy łagodne to na przykład torbiele. Są one wyczuwalne palpacyjnie i mogą być bolesne. Innym rodzajem jest gruczolakowłókniak i inne stany rozrostowe.

Piersi przechodzą różne zmiany w ciągu całego życia. Na przykład poziom hormonów waha się z powodu estrogenów i gestagenów. Zmiany te mają na celu przygotowanie gruczołu piersiowego do ciąży i karmienia piersią. Gruczoł piersiowy powiększa się, pierś może stać się bolesna, a jeśli nie dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej, zmiany ustępują.

W trakcie cyklu w piersiach mogą pojawiać się także różne guzki, określane na przykład jako zmiany włóknisto-torbielowate lub mastopatia włóknisto-torbielowata. Podobnie dzieje się w przypadku przyjmowania leków hormonalnych.

Rak piersi to

Rak piersi jest złośliwą chorobą, która powstaje najczęściej w zrazikach gruczołu sutkowego lub w jego przewodzie. Możemy spotkać się również z takimi określeniami jak carcinoma in situ czy inwazyjne formy raka.

Rak in situ może przybierać formę zrazikową i przewodową.

Postać zrazikowa odnosi się do zajęcia samego gruczołu sutkowego, płata (lobus). Pierś składa się z około 15-20 gruczołów, z których każdy tworzy oddzielny płat. Termin przewodowy jest używany, gdy zajęty jest przewód gruczołu.

Możemy spotkać się z tym określeniem w przypadku raka piersi:

• rak przewodowy in situ, który dotyczy przewodu gruczołu; jest to wczesne stadium choroby.
• rak zrazikowy, dotykający gruczołu piersiowego i stanowiący około 10%, zwykle dający przerzuty do jajników lub opon mózgowych
• rak przewodowy, jest najczęstszą postacią, około 75%, i tworzy MTS do kości, płuc i wątroby.
• Rak zapalny jest agresywny i rzadszy, występuje w 1-3% przypadków.
• rak Pageta, wpływający na sutek
• rak cewkowy występuje rzadko, w około 1% przypadków
• rak śluzowy jest również rzadki, około 2%
• rak rdzeniasty, występujący w około 6% przypadków

Dokładna przyczyna nowotworu nie jest znana. To samo dotyczy raka piersi. Uważa się, że podstawą raka piersi jest mutacja genów BRCA1 i BRCA2. Powoduje to niekontrolowane namnażanie się komórek i rozwój raka.

W rozwoju raka piersi wymienia się kilka czynników ryzyka, takich jak:

Obecność jednego lub więcej czynników ryzyka nie jest jednoznacznym czynnikiem wywołującym chorobę.

Wczesne wykrycie i zdiagnozowanie jest gwarancją skutecznego leczenia. Ważne są badania przesiewowe, regularne badania profilaktyczne i oczywiście samobadanie piersi.

Badania profilaktyczne są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym.

Jeśli kobieta nie chodzi do ginekologa, powinna zostać skierowana na badanie przez lekarza pierwszego kontaktu. Badanie piersi rozpoczyna się w wieku 18 lat. Do 40 roku życia przeprowadza się również badanie ultrasonograficzne. W przypadku kobiet po 40 roku życia co dwa lata przeprowadza się również badanie mammograficzne.

Samobadanie piersi powinno być wykonywane przez każdą kobietę co najmniej raz w miesiącu od 18 roku życia.

Objawy raka piersi są zróżnicowane. Niektóre typy i wczesne stadia raka piersi nie mają oczywistych objawów.

Są one wykrywane przypadkowo podczas badania ginekologicznego, co jest głównym celem profilaktyki i badań przesiewowych.

Łagodne (niezłośliwe) narośla mogą być wyczuwalne jako wyraźne guzki, które mogą boleć. Z drugiej strony, proces złośliwy może w ogóle nie boleć.

Postęp choroby może być powolny lub nagły i zależy głównie od gatunku.

Guzki i stwardnienie lub powiększenie piersi występuje również w związku z cyklem menstruacyjnym, z powodu zmian w poziomie hormonów.

Ważne jest, aby zauważyć te znaki ostrzegawcze, takie jak:

• Opór, tj. usztywnienie, guzka w piersi
  • Do 75% guzków piersi jest wyczuwalnych i bezbolesnych.
• wciągnięcie skóry
• wciągnięcie sutka
• guzek, opór pod pachą i nad obojczykiem
  • powiększenie węzłów chłonnych w okolicy piersi, na ścianie klatki piersiowej
• wydzielina, tj. wydzielina z brodawki sutkowej, która jest brązowawa lub krwawa
• zapalenie piersi
• zaczerwienienie skóry piersi
• wyprysk na brodawce sutkowej
• pomarszczona skóra piersi, pomarańczowa skóra
• zmiany koloru skóry piersi i brodawki sutkowej
• zmiana wrażliwości brodawki sutkowej
• ból piersi występuje w około 5% przypadków
• powiększenie jednej piersi, ale tylko w 1% przypadków
• kurczenie się jednej piersi
• zmiana kształtu piersi
• objawy ogólne (zmęczenie, osłabienie, utrata masy ciała), objawy związane z obecnością przerzutów odległych.

Stopień zaawansowania raka piersi

Istnieją różne rodzaje klasyfikacji w zależności od stadium klinicznego, a także patologicznego zaawansowania choroby. Określa się pewne cechy charakterystyczne. Ocenia się wielkość guza, zajęcie węzłów chłonnych i obecność przerzutów.

Utrata masy ciała i bóle kości są oznaką późnego stadium choroby i przerzutów. Przerzuty z innych nowotworów do piersi nie są tak częste. Jednak przerzuty z raka piersi do innych części ciała są częstsze.

Raki piersi dają przerzuty do:

• mózgu i opon mózgowych
• płuca
• wątroba
• jajniki
• kości
• węzły chłonne

Diagnostyka polega głównie na badaniach przesiewowych i profilaktycznych. Bardzo ważne jest również samobadanie piersi. Kobiety i dziewczęta powinny badać swoje piersi palpacyjnie przynajmniej raz w miesiącu.

Ważne są regularne wizyty kontrolne u ginekologa. Ginekolog bada również gruczoły sutkowe. Do 40 roku życia wykonywane jest również badanie ultrasonograficzne. Po 40 roku życia mammografia wykonywana jest co dwa lata. Jeśli kobieta zauważy u siebie objawy ostrzegawcze, konieczne jest wykonanie specjalistycznego badania.

Badanie kliniczne obejmuje wywiad osobisty, rodzinny i ginekologiczny. Następnie piersi są badane wzrokowo i palpacyjnie. Okolice pach są również badane palpacyjnie.

Pobierany jest materiał biologiczny, tj. badania krwi, markery onkologiczne, receptory hormonalne, HR (ER i PR) i HER/2. Próbka tkanki jest pobierana przez nakłucie (biopsja), a następnie wykonywana jest histologia próbki.

Szczególną grupę stanowią metody obrazowania. Mammografia jest jednym z głównych badań, a następnie USG, CT, MRI, PET i duktografia. Mammografia jest uważana za najbardziej niezawodną metodę diagnozowania choroby we wczesnym stadium.

Mammografia może wykryć nawet małe masy o wielkości do 5 mm. Może również zdiagnozować do 90% przednowotworowych mas i stanów. W przeszłości pojawiły się obawy dotyczące wysokiej dawki promieniowania jonizującego w tym badaniu. Obawy te są obecnie bezpodstawne.

Mammografia to specjalne badanie rentgenowskie. Zaleca się wykonanie pierwszego badania podstawowego po 40. roku życia, a następnie regularnych badań po 49. roku życia.

Oprócz mammografii, kobiety powinny poddawać się badaniom przesiewowym co najmniej raz w roku po ukończeniu 18 roku życia.

Przebieg choroby nie jest jednolity.

Niektóre rodzaje nowotworów rosną powoli przez kilka lat bez objawów i są wykrywane przypadkowo podczas badania.

Z drugiej strony, inny rodzaj nowotworu może rosnąć szybko i równie szybko rozprzestrzeniać się na inne części ciała. Takie agresywne zachowanie oznacza również krótką oczekiwaną długość życia osoby dotkniętej chorobą.

Przyczyny powstawania raka nie są jasne.

Zakłada się, że kilka czynników ryzyka oddziałuje na siebie wzajemnie. Nie gwarantuje to jednak, że wystąpi. Jeśli jednak odkryjesz jeden z wyżej wymienionych znaków ostrzegawczych, konieczne jest badanie. Wczesna diagnoza odgrywa bardzo ważną rolę w leczeniu i późniejszych dobrych rokowaniach.

Pamiętaj, że wczesne wykrycie problemu może uratować Ci życie. W przypadku guzów mniejszych niż 1 cm istnieje 90% szans na wyleczenie.

Prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi wzrasta wraz z wiekiem. Kobiety w wieku powyżej 40 lat mają wyższe ryzyko zachorowania na tę chorobę. Nie wyklucza to jednak rozwoju choroby po 20 roku życia. W Europie i Ameryce Północnej jest to najczęściej występujący nowotwór u kobiet.

Nie zapominaj o samobadaniu piersi

Kobiety i dziewczęta w wieku powyżej 18 lat powinny regularnie wykonywać samobadanie piersi raz w miesiącu. Najlepszą porą jest czas po zakończeniu miesiączki. W okresie pomenopauzalnym powinno to być tego samego dnia miesiąca. Samobadanie jest ważną częścią wczesnego wykrywania problemu.

Procedura samobadania:

1. Rozbierz górną część ciała
2. stań przed lustrem
   • porównać piersi - jedna może być nieco większa od drugiej, jest to normalne
   • kolor skóry
   • kolor sutków i otoczek
   • pomarszczona skóra?
   • Pomarańczowa skóra?
   • zapadnięta skóra?
   • wciągnięty sutek?
   • wybrzuszona skóra?
   • wyprysk skóry, brodawki, otoczki?
   • zapalenie piersi?
3. podnoszenie rąk nad głowę
4. piersi powinny podążać za ruchem kończyn górnych
5. czy sutki są na tej samej wysokości?
6. leżenie na boku
   • badanie palpacyjne piersi okrężnymi ruchami
   • badanie palpacyjne brzuszkami palców
   • prawa ręka - lewa pierś i odwrotnie
   • badanie palpacyjne obszaru między piersią a ramieniem
7. siedząc lub stojąc
   • jedna ręka pod piersią
   • podnieść ją
   • druga ręka bada palpacyjnie
   • delikatnie ściśnij brodawkę, obserwuj pod kątem brązowej lub krwawej wydzieliny
8. badanie palpacyjne pachy
   • można wyczuć węzły chłonne, nawet w normalnych okolicznościach
   • są miękkie i ruchome, co jest normalnym stanem
   • w przypadku nadwagi i otyłości zwykle nie są wyczuwalne, ponieważ są osadzone w większej warstwie tłuszczu

Zmiany lub odchylenia od poprzedniego badania powinny być skonsultowane z lekarzem. Nie każdy guzek wskazuje na raka. Ale może uratować zdrowie i życie. Pamiętaj, że wczesne wykrycie i wczesne leczenie są kluczem do sukcesu.