Leczenie raka trzustki: operacja, chemioterapia, radioterapia i nie tylko

Leczenie raka trzustki może być trudne w zależności od

• wielkości i rodzaju raka trzustki
• lokalizacji
• rozprzestrzeniania się na otaczający obszar i przerzutów
• ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Leczenie obejmuje: zabieg chirurgiczny, leczenie endoskopowe, chemioterapię, radioterapię i leczenie wspomagające.

Chirurgia

Podobnie jak w przypadku każdego procesu nowotworowego, radykalne chirurgiczne usunięcie guza jest jedyną opcją leczenia, która pozwala na długoterminowe przeżycie pacjenta. Niestety, większość guzów jest nieoperacyjna w momencie diagnozy.

Operacje stosowane u pacjentów z rakiem trzustki obejmują:

• Chirurgia guzów w głowie trzustki - Jeśli guz jest zlokalizowany w głowie trzustki, najczęściej wykonywaną operacją jest operacja Whipple'a (pankreatoduodenektomia). Operacja Whipple'a jest technicznie wymagającą operacją, która usuwa głowę trzustki, pierwszą część jelita cienkiego (dwunastnicę), pęcherzyk żółciowy, część przewodu żółciowego i pobliskie węzły chłonne. W niektórych przypadkach można również usunąć część żołądka i okrężnicy.
• Operacja guzów trzonu i ogona trzustki - Operacja usunięcia lewej strony (trzonu i ogona) trzustki nazywana jest pankreatektomią dystalną. Czasami konieczne jest również usunięcie śledziony.
• Operacja usunięcia całej trzustki - u niektórych osób może być konieczne usunięcie całej trzustki. Operacja ta nazywana jest całkowitą pankreatektomią. Pacjent prowadzi względnie normalne życie bez trzustki, ale wymaga dożywotniej substytucji insuliną i enzymami.
• Operacja w przypadku guzów wpływających na pobliskie naczynia krwionośne - Wiele osób z zaawansowanym rakiem trzustki nie kwalifikuje się do zabiegu Whipple'a lub innych operacji trzustki, jeśli ich guzy wpływają na pobliskie naczynia krwionośne. W wysoce wyspecjalizowanych i doświadczonych ośrodkach medycznych chirurdzy mogą wykonywać operacje trzustki, które obejmują usunięcie i rekonstrukcję dotkniętych naczyń krwionośnych.

Każda z tych operacji wiąże się z ryzykiem krwawienia i infekcji. Niektóre osoby doświadczają nudności i wymiotów po operacji. Po każdej z tych operacji następuje długi okres rekonwalescencji.

Pacjent spędza kilka dni w szpitalu, a następnie przez kilka tygodni dochodzi do siebie w domu.

Operacja raka trzustki prowadzi do mniejszej liczby powikłań, jeśli jest wykonywana przez doświadczonych chirurgów w specjalnych ośrodkach, które mają duże doświadczenie w takich operacjach. Dlatego pacjenci są kierowani do takich ośrodków.

Leczenie endoskopowe

Jest to jedna z ważnych opcji leczenia paliatywnego (wspomagającego) pacjentów z żółtaczką, zwłaszcza jeśli drogi żółciowe są zablokowane lub zwężone przez nowotwór. W takim przypadku do przewodu żółciowego wprowadza się tak zwany stent pod kontrolą rentgenowską za pomocą endoskopu (ERCP, wspomnianego powyżej), aby zapewnić odpływ żółci przez zwężony obszar.

Chemioterapia

Chemioterapia wykorzystuje leki, które pomagają niszczyć komórki nowotworowe. Leki te mogą być wstrzykiwane do żyły lub przyjmowane doustnie. Zwykle jest zarezerwowana dla pacjentów, u których operacja nie jest możliwa. Nie przedłuża życia, ale poprawia jego jakość.

Chemioterapia może być również łączona z radioterapią (chemioradioterapia). Chemioradioterapia jest zwykle stosowana w leczeniu raka, który nie rozprzestrzenił się poza trzustkę do innych narządów. W wyspecjalizowanych ośrodkach medycznych połączenie to może być stosowane przed operacją w celu zmniejszenia guza (leczenie neoadiuwantowe). Czasami jest stosowane po operacji w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu raka trzustki (leczenie adiuwantowe).

W przypadku osób z zaawansowanym rakiem trzustki i rakiem, który rozprzestrzenił się na inne części ciała (przerzuty), można zastosować chemioterapię. Kontroluje ona wzrost raka, łagodzi objawy i nieznacznie wydłuża czas przeżycia.

Leki stosowane w chemioterapii w leczeniu raka trzustki: 5-fluorouracyl, gemcytabina, leukoworyna, doksorubicyna, mytomycyna C, paklitaksel, cisplatyna, erlotynib, kapecytabina.

Radioterapia

Radioterapia wykorzystuje promieniowanie o wysokiej energii, takie jak promieniowanie rentgenowskie i protony, do niszczenia komórek nowotworowych. Radioterapia może być stosowana przed lub po operacji raka, często w połączeniu z chemioterapią. Lekarz może też zalecić połączenie radioterapii i chemioterapii, jeśli raka nie można wyleczyć chirurgicznie.

Radioterapia jest zwykle wykonywana za pomocą urządzenia, które porusza się wokół pacjenta i kieruje promieniowanie w określone miejsca na ciele (promieniowanie wiązką zewnętrzną). W wyspecjalizowanych ośrodkach medycznych radioterapia może być podawana podczas operacji (promieniowanie śródoperacyjne).

Tradycyjna radioterapia wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do leczenia raka. W niektórych ośrodkach medycznych dostępna jest nowsza forma promieniowania wykorzystująca protony. W niektórych sytuacjach terapia protonowa może być stosowana w leczeniu raka trzustki. Może mieć mniej skutków ubocznych w porównaniu ze standardową radioterapią.

Opieka wspomagająca (paliatywna)

Opieka paliatywna to specjalistyczna opieka medyczna, która koncentruje się na łagodzeniu bólu i innych objawów poważnej, nieuleczalnej choroby.

• Ból - Uśmierzanie bólu jest szczególnie konieczne u pacjentów, którzy nie są poddawani zabiegom chirurgicznym. Stosowane są leki przeciwbólowe. Ich działanie może być wzmocnione przez trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne i leki przeciwwymiotne. Wśród nielekowych metod leczenia stosowane są następujące:
  • neuroliza zwojów trzewnych (znieczulenie splotu nerwowego w jamie brzusznej) w przypadku nieznośnego bólu brzucha
  • radioterapia raka trzustki może złagodzić ból, ale nie ma wpływu na przeżycie pacjenta
  • endoskopowa implantacja stentu
• Żółtaczka - wymaga leczenia, jeśli pacjent odczuwa swędzenie lub ból w prawym górnym kwadrancie brzucha lub ma zapalenie dróg żółciowych. W tym przypadku stosuje się powyższe leczenie endoskopowe.
• Przerost dwunastnicy z zamknięciem średnicy dwunastnicy - Występuje u około 5% pacjentów z rakiem trzustki. Istnieją dwie opcje leczenia tego stanu:
  • Chirurgia - gastrojejunostomia, w której zdrowa część jelita cienkiego jest połączona z żołądkiem.
  • operacja endoskopowa - u pacjentów, u których operacja się nie powiodła, do dwunastnicy wszczepia się stent, aby zapewnić przepływ pokarmu.