Rak żołądka: jakie są jego przyczyny, objawy i pierwsze symptomy?

Jakie są pierwsze objawy raka żołądka i jakie są możliwości leczenia?

Rak żołądka występuje najczęściej w Japonii, Chile oraz Ameryce Środkowej i Południowej. Jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów związanych z rakiem. Gruczolakorak (nowotwór złośliwy powstający z komórek nabłonka gruczołowego) jest najczęstszym typem raka żołądka.

W tym artykule poznasz przyczyny, czynniki ryzyka, objawy, diagnozę, opcje leczenia i wiele innych interesujących informacji.

Żołądek w pigułce

Żołądek (gaster, stomachus) jest narządem przewodu pokarmowego w kształcie worka. Łączy przełyk z jelitem cienkim. Główną funkcją żołądka jest gromadzenie spożywanego pokarmu. Za pomocą fal perystaltycznych, wraz z sokiem żołądkowym, chemicznie przekształca pokarm w strawiony pokarm (chyme). Tak przetworzony pokarm stopniowo przemieszcza się do jelita cienkiego. W jelicie cienkim jest przetwarzany i wchłaniany do organizmu wraz z niezbędnymi substancjami i składnikami odżywczymi.

Ściana żołądka składa się z 4 podstawowych warstw:

• wewnętrznej wyściółki - błony śluzowej
• błony podśluzowej - podśluzówki
• warstwa mięśni gładkich
• warstwa zewnętrzna - błona surowicza

Rak żołądka

Rak żołądka występuje dwa razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Najczęściej diagnozowany jest między 60. a 80. rokiem życia.

Najczęstszym typem raka żołądka jest gruczolakorak. Powstaje on w wyniku patologicznej transformacji komórek wyściółki żołądka. W miarę wzrostu i rozwoju choroba może objąć całą ścianę żołądka, węzły chłonne, jamę brzuszną oraz inne okoliczne i odległe narządy.

Obecnie rozróżnia się jelitowe i rozlane nowotwory żołądka.

Typ jelitowy rozwija się na podłożu określonej choroby, najczęściej zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka i infekcji bakteryjnej Helicobacter pylori.

Typ rozproszony najczęściej rozwija się bez wcześniejszej choroby i wynika głównie z predyspozycji genetycznych.

Inne rodzaje raka żołądka obejmują:

• Chłoniaki powstające z komórek układu odpornościowego zlokalizowanych w ścianie żołądka
• guzy zrębu przewodu pokarmowego powstające z komórek w ścianie żołądka
• Guzy neuroendokrynne powstające z komórek nerwowych lub endokrynnych żołądka.

Diagnostyka i leczenie tych nowotworów różni się od diagnostyki i leczenia gruczolakoraka żołądka.

Do 80% pacjentów z rakiem żołądka jest diagnozowanych w zaawansowanym stadium choroby. Gdy rak osiąga zaawansowane stadium, można już zaobserwować łagodne i nietypowe problemy zdrowotne prowadzące do wczesnej diagnozy.

Rozwój raka żołądka zależy od wielu czynników. Największą rolę odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe.

Czynniki środowiskowe obejmują nieodpowiedni styl życia, taki jak dieta bogata w sól i związki azotowe. Obejmuje to żywność wędzoną i konserwowaną. Negatywne czynniki obejmują alkohol, niskie spożycie błonnika, białka, warzyw i owoców.

Palenie tytoniu znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka żołądka i przewodu pokarmowego.

Praca w obecności promieniowania jonizującego i azbestu zwiększa ryzyko rozwoju choroby.

Obecność infekcji i procesów zapalnych w przewodzie pokarmowym jest czynnikiem ryzyka. Infekcje bakteryjne Helicobacter pyloriwirus Epsteina-Barr, zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka i stany po operacjach żołądka.

Helicobacter pylori jest uważana za ważny czynnik ryzyka rakotwórczości w gruczolakoraku żołądka i chłoniakach nieziarniczych żołądka.

Polipy żołądka są łagodnymi naroślami błony śluzowej żołądka. Jeden rodzaj polipa (gruczolak) może przekształcić się w raka. Refluks żołądkowo-przełykowy zwiększa ryzyko raka połączenia przełykowo-żołądkowego. Leczenie i zapobieganie przez gastroenterologa jest zatem zawsze niezbędne.

Pojedyncza dziedziczna mutacja w genie CDH1 kodującym białko E-kadherynę prowadzi do wysokiego ryzyka rozlanego raka żołądka.

Ten czynnik genetyczny jest również powiązany z zespołem Lyncha (HNPCC - Hereditary Non Polyposis Colorectal Cancer), który jest spowodowany uszkodzeniem genów naprawczych. Stwarza to ryzyko rozwoju innych nowotworów.

Niektóre inne dziedziczne mutacje, które powodują raka w innych częściach ciała, mogą również zwiększać ryzyko raka żołądka. Przykładami są mutacje zwiększające ryzyko raka okrężnicy i rodzinnej polipowatości gruczolakowatej.

Czynnikiem ryzyka jest rodzinne występowanie raka żołądka u krewnych pierwszego stopnia (rodziców, rodzeństwa i dzieci).

Pierwsze znaczące objawy pojawiają się zwykle dopiero w bardziej zaawansowanym stadium choroby. Występują bóle brzucha i żołądka. Pacjenci zgłaszają utratę apetytu, nudności, wymioty, nadmierne zmęczenie i ogólne osłabienie.

Pierwsze objawy mogą utrzymywać się przez kilka miesięcy. Jeśli rak zlokalizowany jest w górnej części żołądka, mogą wystąpić trudności w połykaniu. Może wystąpić obrzęk i nagromadzenie płynu w jamie brzusznej.

Na późniejszym etapie rozwoju mogą wystąpić wymioty i ewentualnie wymioty z krwią. Zgłaszanym objawem raka żołądka jest obecność krwi w stolcu, czarne lub smoliste stolce.

Manifestacje i objawy raka żołądka:

• Ból żołądka
• Ból w nadbrzuszu
• Utrata apetytu
• Uczucie sytości po zjedzeniu małej porcji
• Nudności
• Zmęczenie i osłabienie
• Utrata masy ciała
• Wymioty
• Wymioty z domieszką krwi
• Czarne, smoliste stolce
• Obecność krwi w stolcu
• Nagromadzenie płynu (obrzęk) w jamie brzusznej.

Ze względu na wzrost i rozwój raka, chorobę dzieli się na 4-5 etapów.

Etap 0: Nieprawidłowo zainfekowane komórki znajdują się w wewnętrznej warstwie wyściółki żołądka.

Etap I: Rak rozrasta się do wewnętrznej warstwy błony śluzowej, wpływając na pobliską warstwę mięśniową i ostatecznie na warstwę surowiczą żołądka. Jednak węzły chłonne nie są dotknięte.

Etap II: Rak atakuje głębsze ściany żołądka i różną liczbę węzłów chłonnych. Dotknięta jest zarówno warstwa mięśniowa, jak i głęboka błona surowicza żołądka.

Etap III: Guz rozprzestrzenił się na warstwę mięśniową, błonę surowiczą i do 15 węzłów chłonnych. Alternatywnie, choroba wpłynęła na struktury otaczające żołądek. Jednak rak nie rozprzestrzenił się na odległe narządy i inne części ciała (wątroba, płuca...).

Etap IV: Na tym etapie dotkniętych jest więcej niż 15 węzłów chłonnych. Rak rozprzestrzenił się na struktury otaczające żołądek lub na odległe narządy i części ciała. Na tym etapie obecne są przerzuty.

Do 80% pacjentów z rakiem żołądka jest diagnozowanych w zaawansowanym stadium choroby.

Zanim rak osiągnie zaawansowane stadium, można zaobserwować łagodne i nietypowe problemy zdrowotne, co prowadzi do wczesnej diagnozy.

Diagnoza opiera się również na objawach klinicznych pacjenta, takich jak utrata masy ciała, ból w nadbrzuszu i krwawienie z przewodu pokarmowego. Jest to już zaawansowane stadium raka.

Pierwszym głównym badaniem jest badanie endoskopowe (gastroskopia). Gastroskopia umożliwia biopsję tkanki, a następnie histologiczne badanie laboratoryjne w celu określenia dokładnego typu raka żołądka.

Analiza histopatologiczna potwierdzi diagnozę raka i dostarczy dalszych informacji na temat rodzaju, charakteru i typu guza.

Lekarz przeprowadzający badanie wprowadza specjalną giętką rurkę (endoskop) przez szyję do żołądka pacjenta. Podczas badania można jednocześnie wykonać endoskopowe badanie ultrasonograficzne, podczas którego sonda ultrasonograficzna zapewnia obraz różnych warstw ściany żołądka i otaczającego go obszaru.

Tomografia komputerowa (CT) i PET są wykorzystywane do oceny otaczających przerzutów i klasyfikacji stadium guza.

Obecnie można stosować wirtualną gastrografię TK, która jest szczególnie przydatna w diagnostyce różnicowej między wczesnym stadium raka żołądka a zapaleniem błony śluzowej żołądka.

Najczęściej stosowaną klasyfikacją jest klasyfikacja TMN, która wraz z badaniem histologicznym zapewnia podstawowy plan leczenia. Oceniana jest głębokość penetracji guza (T), zajęcie węzłów chłonnych (N) i obecność odległych przerzutów (M).

W niektórych przypadkach wykonuje się laparoskopię diagnostyczną w celu oceny rozprzestrzeniania się choroby w jamie brzusznej i otrzewnej.

Postęp raka żołądka jest subtelny we wczesnych stadiach i trudności mogą nie występować. Mogą pojawić się tylko typowe problemy zdrowotne, podobnie jak w przypadku innych chorób przewodu pokarmowego. Poważniejsze i znaczące objawy pojawiają się dopiero w bardziej zaawansowanym stadium. Objawy opisano w sekcji Objawy.

Zapobieganie rakowi żołądka

Same czynniki genetyczne nie zapobiegają nowotworom, jednak możliwe jest wyeliminowanie ryzyka zachorowania na raka żołądka dzięki zewnętrznym czynnikom środowiskowym.

Niezbędna jest kompletna, zbilansowana dieta zawierająca wystarczającą ilość błonnika, witamin A, C i D, beta-karotenu i selenu. Warzywa i owoce mają działanie ochronne. Dobrym wyborem są warzywa korzeniowe i kapustne (brokuły, kapusta, marchew itp.), jagody, zboża, orzechy, rośliny strączkowe, kurkuma, zielona herbata i inne.

Z drugiej strony, solona i wędzona żywność, która podrażnia wyściółkę żołądka, jest czynnikiem ryzyka. Wysokie spożycie żywności zawierającej azotany i azotyny, takie jak mięso w puszkach, może niekorzystnie wpływać na ryzyko raka żołądka.

Palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i zażywanie narkotyków są silnymi czynnikami ryzyka.

W przypadku problemów i niejasnych objawów zaleca się zasięgnięcie porady lekarza. W przypadku zakażenia Helicobacter pylori (w tym innych infekcji w organizmie) należy jak najszybciej rozpocząć antybiotykoterapię i profesjonalne leczenie wspomagające.

Zaleca się regularne badania profilaktyczne u lekarza ogólnego i gastrointestinologa. Zaleca się profilaktyczne badania onkarkerów w próbce krwi pacjenta. Onkarkery to substancje obecne w organizmie w wyniku rozwoju choroby nowotworowej wytwarzane przez komórki rakowe.

Zapobieganie nowotworom przewodu pokarmowego:

• Regularna zbilansowana dieta
• Odpowiednie spożycie białka w diecie
• Odpowiednie spożycie błonnika pokarmowego
• Odpowiednie spożycie owoców i warzyw
• Spożycie niezbędnych witamin i minerałów
• Wystarczająca wyrównawcza aktywność fizyczna
• Rzucenie palenia wyrobów tytoniowych
• Zaprzestanie spożywania alkoholu
• Eliminacja żywności o wysokiej zawartości soli
• Wyeliminowanie żywności o wysokiej zawartości azotanów
• Wczesne rozpoczęcie leczenia antybiotykami infekcji
• Przyjmowanie prebiotyków i probiotyków po pokonaniu infekcji
• Regularne badania profilaktyczne u lekarza