Reaktywne zapalenie stawów: poinfekcyjny stan zapalny, ból stawów i inne objawy?

Reaktywne zapalenie stawów to choroba zapalna stawów, która powstała w wyniku infekcji w innej części ludzkiego ciała.

Rozwija się z opóźnieniem, gdy objawy początkowej infekcji mogą już nie być obecne. Najczęściej występuje po infekcjach układu pokarmowego (trawiennego) i moczowo-płciowego, ale także po infekcjach dróg oddechowych.

Zwykle występuje ostro, ale czasami przechodzi w postać przewlekłą i nie pozostawia poważnych uszkodzeń stawów. Często problemom ze stawami towarzyszą problemy pozastawowe, których najczęstszym przedstawicielem jest zapalenie oka, spojówki.

Najczęściej dotyka osób w wieku od 20 do 40 lat, ale występuje również u dzieci i osób starszych.

Według doniesień częstość występowania jest w przybliżeniu taka sama u obu płci, jednak w niektórych przypadkach wykazano wyższą częstość występowania u mężczyzn, szczególnie w przypadku poinfekcyjnego zapalenia stawów układu moczowo-płciowego.

Zapalenie stawów, zapalenie wpływające na warstwę maziową stawu (zapalenie błony maziowej = zapalenie błony maziowej pokrywającej torebkę stawową).

Pytasz, dlaczego u kogoś choroba rozwija się po określonej infekcji, a u innego nie?

Dokładna przyczyna nie została jeszcze odkryta.

Wskazuje się jednak na obecność antygenu HLA B27, który jest dodatni u niektórych osób.
W tym przypadku ryzyko wzrasta od 10 do 20 razy.

Chcesz dowiedzieć się więcej o reaktywnym zapaleniu stawów?
Jakie infekcje je wywołują?
Jak się objawia?
Krótkie leczenie?
Czytaj dalej.

Jak definiuje się reaktywne zapalenie stawów?

Reaktywne zapalenie stawów to jałowe zapalenie stawów, które rozwinęło się przez pewien czas w wyniku infekcji w innej części ludzkiego ciała. Istnieje zwiększona genetyczna predyspozycja do rozwoju choroby u danej osoby.

Jest to bardziej profesjonalnie wyjaśnione jako:

Zapalenie błony maziowej o podłożu immunologicznym, które rozwija się z powodu obecności antygenu, kwasów nukleinowych lub zaburzonych form mikroorganizmu wywołującego chorobę w stawie (żywe mikroorganizmy niewykazane w hodowli).

Reaktywne zapalenie stawów, w którym występuje triada objawów (zajęcie stawów, zapalenie dróg moczowych i zapalenie spojówek), było w przeszłości określane jako zespół Reitera.

Choroba ta jest również klasyfikowana jako zapalenie stawów kręgosłupa, ponieważ ma pewne wspólne cechy i objawy, takie jak:

• obecność antygenu HLA
• zajęcie szkieletu osiowego - kręgosłupa + stawu krzyżowo-biodrowego (połączenie między miednicą a kręgosłupem)
• częstsze występowanie zapalenia oczu i spojówek
• częste zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych
• powikłania skórne i zajęcie błon śluzowych
• wzrost wskaźnika sedymentacji (FW) i CRP.

Spondyloartropatie (choroby z towarzyszącym uszkodzeniem kręgosłupa) obejmują łuszczycowe zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.

Obecność HLA B27 zwiększa ryzyko wystąpienia tych chorób.
Jednocześnie...
Jego brak nie wyklucza rozwoju zapalenia stawów.

Reaktywne zapalenie stawów charakteryzuje się tym, że trwa kilka tygodni, a następnie ustępuje. Nie pozostawia trwałych uszkodzeń strukturalnych stawów.

+ Tylko w rzadkich przypadkach przechodzi w stan przewlekły.

W przypadku tej choroby ważne jest również wczesne wykrycie i wczesne leczenie.

Dokładna przyczyna reaktywnego zapalenia stawów nie jest znana.

Jednak obecność antygenów HLA B27, które są jednym z głównych czynników predysponujących, jest zaangażowana w jego występowanie. Jednocześnie ich brak nie wyklucza możliwego zaostrzenia choroby.

Ich obecność zwiększa jednak ryzyko od 10 do 20 razy.

Rodzinne występowanie jest zatem również możliwe, ale nie ma bezpośredniego dziedziczenia.

Podstawową przyczyną jest chorobliwie zmieniona odpowiedź immunologiczna, w której odporność organizmu atakuje jego własne komórki. Ma zatem komponent autoimmunologiczny.

Odporność organizmu została zmieniona po wcześniejszym zakażeniu pewnymi patogenami ze środowiska zewnętrznego.

Udowodniono, że bakterie lub produkty bakteryjne przemieszczają się we krwi do odległych obszarów ciała. W tym przypadku penetrują one warstwę maziową otaczającą torebkę stawową.

Często choroba rozwija się po przebytych infekcjach układu pokarmowego (żołądkowo-jelitowego) lub moczowo-płciowego, ale także po infekcjach dróg oddechowych.

W zależności od czynnika zakaźnego dzieli się również na postchlamydiowe reaktywne zapalenie stawów, zapalenie jelit i zapalenie stawów po chorobach układu oddechowego.

Czynnikiem sprawczym mogą być mikroorganizmy takie jak:

• Chlamydia
• Salmonella
• Shigella
• campylobacter
• yersinia
• clostridium difficile
• Neisseria gonorrhoeae - wywołuje rzeżączkę, częściej powoduje septyczne zapalenie stawów
• ureaplasma urealyticum
• borelia
• mykoplazma pneumoniae
• streptococcus pyogenes - częściej występuje u dzieci.

Doniesiono, że u dorosłych, a zwłaszcza u mężczyzn, występuje zwiększona częstość reaktywnego zapalenia stawów po zakażeniu chlamydiami. Udokumentowano również wpływ chorób przenoszonych drogą płciową i negatywny wpływ częstej zmiany partnerów seksualnych.

Z tego powodu ważna jest również ochrona podczas przypadkowych kontaktów seksualnych.

Jest ono również związane z niektórymi wirusami (zapalenie wątroby, różyczka, enterowirusy i adenowirusy) oraz wirusem HIV. Osłabiony układ odpornościowy człowieka jest wówczas bardziej podatny na wybuchy superinfekcji bakteryjnych.

Reaktywne zapalenie stawów występuje również u dzieci.

W kontekście wieku dziecięcego odnotowano możliwość jego wystąpienia po infekcjach górnych dróg oddechowych, na przykład także po anginie (zapaleniu migdałków).

Co ciekawe, istnieje również choroba zwana gorączką reumatyczną, która jest typowa dla okresu dziecięcego po infekcjach górnych dróg oddechowych i migdałków wywołanych przez paciorkowce.

Znane fakty dotyczące reaktywnego zapalenia stawów:

• wyższe ryzyko wybuchu choroby z dowodem na obecność antygenu HLA B27
• najczęściej występuje między 20 a 40 rokiem życia
• około 2 razy wyższe ryzyko u mężczyzn jako powikłanie choroby przenoszonej drogą płciową
• reaktywne zapalenie stawów przewodu pokarmowego występuje w równym stopniu u mężczyzn i kobiet
• częściej u dzieci po infekcjach dróg oddechowych

Istnieją dwie strony choroby: pierwsza to objawy stawowe, a druga to objawy pozastawowe.

Grupa głównych objawów w tabeli

Rzadko, ale w poważnych przypadkach, choroba może być powikłana zajęciem serca. Przykładami są zapalenie mięśnia sercowego lub zapalenie wsierdzia (zapalenie błony wewnętrznej serca) z uszkodzeniem zastawek serca, a nawet niewydolnością serca.

W takim przypadku mogą wystąpić problemy kardiologiczne, takie jak

• zaburzenia rytmu serca
• ból w klatce piersiowej
• trudności w oddychaniu

Ryzykownym powikłaniem arytmii serca i uszkodzenia zastawek serca jest rozwój zakrzepicy wewnątrzsercowej, w której zakrzepy krwi tworzą się w jamach serca.

Następnie istnieje ryzyko embolizacji, która może zablokować naczynie krwionośne w innym miejscu ciała i spowodować zawał serca lub udar mózgu.

Diagnoza opiera się na wywiadzie, tj. wystąpieniu uszkodzenia stawu. Osoba dotknięta chorobą skarży się na problem z jednym lub kilkoma średnimi lub dużymi stawami. Ponadto dochodzą do tego wspomniane powyżej ogólne problemy zdrowotne.

Następnie przeprowadzane jest badanie fizykalne i badanie chorego stawu, jego funkcjonalności, skóry nad stawem oraz ocena obecności obrzęku.

Ważny jest fakt, że objawy stawowe wystąpiły po pokonaniu innej infekcji.

Należy ustalić historię medyczną z poprzedniego okresu:

• biegunka
• ból brzucha
• problem z oddawaniem moczu
• aktywność seksualna, zwłaszcza w połączeniu z nowym lub przypadkowym partnerem seksualnym
• możliwe infekcje u partnera

Laboratoryjne badania krwi, takie jak CRP, szybkość sedymentacji, podstawowa morfologia krwi, a także serologia, badanie przeciwciał, HLA itp. są uzupełniające.

Pobranie i zbadanie płynu stawowego jest niezbędne do wykluczenia septycznego zapalenia stawów.

+ Wymaz z cewki moczowej lub szyjki macicy u kobiet w celu wykrycia chlamydii.

Do metod obrazowania można dodać badanie rentgenowskie, tomografię komputerową i rezonans magnetyczny.

Kryteria diagnostyczne takie jak:

• Główne kryteria:
  • zapalenie stawów
    • asymetryczne
    • zapalenie jedno- lub wielostawowe
    • dotykające głównie kończyn dolnych
  • wcześniejsze infekcje
    • zapalenie jelit - zapalenie przewodu pokarmowego
    • zapalenie cewki moczowej - zapalenie dróg moczowych
• małe kryteria
  • dodatni wymaz z cewki moczowej lub szyjki macicy
  • dodatnia hodowla kału
  • obecne zakażenie błony maziowej
• Kryteria wykluczenia - jeśli występują inne przyczyny ostrego zapalenia stawów

Obecność obu głównych kryteriów i możliwego kryterium drugorzędnego lub obecność jednego głównego i jednego lub więcej drugorzędnych = reaktywne zapalenie stawów.

Przebieg choroby może być typowy, z objawami zajęcia stawów rozwijającymi się około 2 do 4 tygodni po ustąpieniu pierwotnej infekcji. W tym czasie nie ma już żadnych dowodów na pierwotną chorobę.

Czas wystąpienia choroby może wynosić od 4 do 35 dni.

Zwykle jest następstwem infekcji układu moczowo-płciowego, ale także infekcji żołądkowo-jelitowych.

Reaktywne zapalenie stawów występuje również w mniejszym stopniu u dzieci. W tym przypadku możliwe jest, że jest ono związane z infekcją górnych dróg oddechowych i zapaleniem migdałków.

Dlatego bardzo ważne jest również dokładne leczenie zapalenia migdałków.

Przebieg może być łagodny, gdzie dolegliwości ustępują po pewnym czasie.
W niektórych przypadkach jednak staje się skomplikowany i ciężki.

Podaje się, że w około 10% przypadków rozwijają się również problemy sercowo-naczyniowe, zwłaszcza jeśli reaktywne zapalenie stawów jest długotrwałe.

Reaktywne zapalenie stawów zwykle rozwija się w krótkim okresie czasu i bez poważnych komplikacji zdrowotnych.
Czasami rozwija się w długotrwałą postać przewlekłą, zwłaszcza jeśli nie jest leczone.

Reaktywne zapalenie stawów może mieć ostry przebieg, który ma szybki początek. Alternatywnie występuje nawracająca, ale także przewlekła, postępująca postać.

Podaje się, że:
około 15-30% = przewlekłe zapalenie stawów
15-50% = postać nawracająca

Chorobie towarzyszy zajęcie stawów, ogólne zmęczenie i wzrost temperatury ciała. Mogą również występować problemy pozastawowe.

Zazwyczaj występuje triada objawów:

1. zapalenie stawów - zapalenie stawów
2. zapalenie spojówek - zapalenie spojówek
3. zapalenie cewki moczowej - zapalenie cewki moczowej.

Zgodnie z obecnym występowaniem tych chorób, zostały one opisane w 1916 roku przez lekarza Hansa Reitera, według którego choroba ta była również opisywana w przeszłości jako zespół Reitera.

Obecnie nazwa ta została porzucona z kilku powodów.
Hans Conrad Julius Reiter był niemieckim nazistowskim lekarzem i przestępcą.
Nie był on pierwszym, który powiązał zapalenie stawów z innymi objawami.
Używano również terminów takich jak zapalenie stawów moczowodu, zapalenie wielostawowe jelit lub weneryczne zapalenie stawów.

Przebieg choroby może być komplikowany przez kilka schorzeń i jest indywidualnie uwarunkowany.

Rokowanie jest dobre w dużym odsetku przypadków, w których choroba nie wpływa na jakość życia i nie powoduje niepełnosprawności. Czasami jednak choroba nawraca i ma charakter postępujący, tj. pogarsza się z czasem.