Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych: czym jest zapalenie żył i dlaczego występuje?

Zakrzepowe zapalenie żył, a dokładniej zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych, jest chorobą zapalną żył powierzchownych. W dużej mierze dotyka żył kończyn dolnych.

Powierzchowne zapalenie żył jest stosunkowo częstą chorobą.

Zapalenie żył jest klasyfikowane jako zapalenie naczyń.

Vasculitis = zapalenie naczyń krwionośnych. Vas = łac. naczynie krwionośne. Phlebos = łac. żyła.

+

Thrombo = nazwa oznaczająca obecność skrzepliny (skrzepu krwi). Thrombophlebitis = zapalenie żyły z obecnością skrzepu krwi.

Skrót od naczyń krwionośnych.

Ogólnie naczynia krwionośne dzielą się na tętnice i żyły.

1. Tętnice są wypełnione krwią bogatą w tlen (krew natlenowana)
2. Z drugiej strony żyły przenoszą krew o niskiej zawartości tlenu (krew odtlenowana).

To tylko podział dla laików, dokładniejszy jest podział według:

1. tętnice (arteriole) odprowadzają krew z serca
2. żyły (veins) prowadzą krew do serca

+ przykład...

Tętnica płucna (truncus pulmonalis) jest tętnicą, ale przenosi odtlenowaną krew z prawej komory serca do płuc.

Cztery żyły płucne prowadzą natlenioną krew z płuc do lewego przedsionka serca, skąd wzbogacona w tlen krew jest wydalana do lewej komory serca, a następnie przez aortę do całego ludzkiego ciała.

Tętnice: Z greckiego aer (powietrze) i térein (zawierać).

Ponadto, tętnice i żyły różnią się nieznacznie w swojej strukturze.

Ściany żył nie zawierają tak wielu komórek mięśniowych, a mimo to płynie w nich krew, co jest wynikiem złożonego współdziałania układu sercowo-naczyniowego.

W kończynach dolnych sytuację komplikuje grawitacja, która ciągnie krew w dół.

Dlatego żyły w kończynach dolnych mają małe zastawki, które kierują przepływem krwi. Działają one w podobny sposób jak zastawki w sercu.

+

Żyły głębokie znajdują się blisko tętnic.

A...

Mięśnie kończyn dolnych również pomagają w przepływie krwi, poruszając nimi. Tworzą one tak zwaną pompę mięśniową, podobnie jak mięśnie serca.

Tętnice + mięśnie = ściskanie żył i wypychanie krwi w kierunku serca.

Dlatego regularny ruch jest ważny dla krążenia krwi w całym ciele, nie tylko w nogach i stopach.

Na pewno pamiętasz...

Jedna różnica, której uczono nas w szkole podstawowej...

Ciśnienie krwi w tętnicach jest wysokie, dlatego krew tryska, gdy jest ranna. A nasycenie tlenem sprawia, że jest lekka.

Wręcz przeciwnie.

W żyłach ciśnienie krwi jest niskie. Kiedy są uszkodzone, krew nie tryska, tylko płynie swobodnie. A krew jest ciemniejsza, ponieważ nie zawiera tlenu.

Istnieją żyły, w których ciśnienie krwi jest niższe niż ciśnienie atmosferyczne wokół ciała. Jest to ryzyko w przypadku uszkodzenia dużych żył, takich jak żyły uda lub szyi. Istnieje ryzyko zassania powietrza z otoczenia i zatoru powietrznego.

A czy wiesz, dlaczego krew z żylaków kończyn dolnych (żylaki) może tryskać?

Krew jest przepychana w nogach wbrew grawitacji, a jej przepływ jest kierowany przez zastawki. Dlatego nawet niewielki ubytek żylaków może powodować tryskanie krwi.

Żyły powierzchowne odprowadzają krew do żył głębokich.

Głęboki układ żylny składa się z pewnego rodzaju dużych żył zbiorczych, do których spływają mniejsze żyły i żyły powierzchowne. Zbierają one krew z obwodu ciała.

Żyły powierzchowne zbierają krew ze skóry, mięśni i innych struktur kończyny dolnej, a następnie odprowadzają ją do dużych żył głębokich.

Żyły kończyn dolnych dzielą się na trzy rodzaje:

1. układ żył głębokich - w głębi
2. układ żył powierzchownych - na powierzchni
3. układ żył łączących - łączy oba układy.

Zakrzepica to...

Zakrzepica to stan krzepnięcia krwi w naczyniach krwionośnych i w sercu.

Krzepnięcie krwi to proces zapobiegający krwawieniu, na przykład nawet w przypadku urazu. Bez hemokoagulacji (krzepnięcia krwi) moglibyśmy wykrwawić się na śmierć nawet w wyniku niewielkiego urazu.

Hemokoagulacja ma na celu zatrzymanie krwawienia i nazywana jest hemostazą.

Hemokoagulacja obejmuje fibrynolizę.

Fibrynoliza jest przeciwieństwem hemokoagulacji, czyli procesu rozpuszczania skrzepów krwi.

Te dwa procesy w organizmie człowieka zachodzą we wzajemnej harmonii i równowadze.

Gdy równowaga między krzepnięciem krwi a rozpuszczaniem skrzepów krwi jest patologicznie zaburzona, może pojawić się stan chorobowy:

1. nadmierne krzepnięcie krwi = zakrzepica
2. nadmierne krwawienie = stany krwotoczne

Nadmierne krzepnięcie krwi może mieć różne przyczyny. Głównym zagrożeniem jest częściowe lub całkowite ograniczenie przepływu krwi przez chore naczynie lub oderwanie się skrzepu krwi.

Gdy część lub całość skrzepliny oderwie się od ściany naczynia i przemieści się przez naczynia krwionośne, określa się to mianem zatoru.

Gdy naczynie krwionośne w innej części ciała zostaje zablokowane, stan ten określa się mianem embolizacji.

Kiedy dochodzi do zakrzepicy, na przykład: niedokrwienie mięśnia sercowego do zawału mięśnia sercowego. Zatorowość płucna jest przykładem zatorowości, a także udaru mózgu.

Oprócz krwi, inne ciała obce, które dostały się do naczyń krwionośnych, mogą również powodować zator. Przykładami są tkanka tłuszczowa lub nowotworowa, powietrze lub płyn owodniowy, a także kawałek odciętego cewnika naczyniowego.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat zakrzepowego zapalenia żył? Dlaczego występuje? Jak się objawia? Lub krótko o jego leczeniu? Czytaj dalej, aby uzyskać informacje...

Dlaczego powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył?

Zapalenie żył to ogólny termin określający dwa rodzaje zapalenia żył. Jest to zapalenie żył powierzchownych lub głębokich.

1. zapalenie żył powierzchownych = zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych
2. zapalenie żył głębokich = flebotromboza (zakrzepica żył głębokich)

Istnieją doniesienia, że zapalenie żył może wystąpić bez związku z zakrzepicą (bez zakrzepu krwi wysiewającego się na ścianie naczynia objętego stanem zapalnym).

W przeważającej większości przypadków zapalenia żył powstaje również skrzep krwi.

Ten ostatni jest wynikiem reakcji kaskady hemokoagulacji na uszkodzenie ściany naczynia.

Płytki krwi i inne składniki procesu hemokoagulacji osadzają się w miejscu uszkodzenia. Tworzy się skrzeplina.

Dlatego zapalenie żył jest związane z zakrzepicą.

Istnieją różnice między flebotrombozą (zapaleniem żył głębokich) a powierzchownym zakrzepowym zapaleniem żył.

W przypadku zakrzepicy żył głębokich częstym powikłaniem jest zatorowość płucna.

W przeszłości powierzchowne zapalenie żył było uważane za łagodną (niegroźną) chorobę.

Nie jest to do końca prawdą - stwierdzono, że...

Chociaż jest to zapalenie żył powierzchownych, w wielu przypadkach zakrzepowe zapalenie żył rozwija się w zakrzepicę żył głębokich.

Lub...

Zakrzepica żył głębokich i zakrzepowe zapalenie żył idą w parze.

Dlatego nawet w przypadku powierzchownego zapalenia żył istnieje pewne ryzyko powikłań. Najpoważniejszym i zagrażającym życiu jest zator do płuc. Drugim stanem jest rozwój choroby zakrzepowo-zatorowej.

Szacuje się, że: powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył i zakrzepica żył głębokich występują jednocześnie w 6-53% przypadków. powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył przechodzi w zakrzepicę żył głębokich w 0-33% przypadków.

Oba te stany mają wspólne podłoże, które opisuje triada Virchowa:

1. zastój krwi w żyłach
2. uszkodzenie ściany naczynia
3. zaburzenia krzepnięcia krwi

Definicja powierzchownego zakrzepowego zapalenia żył

Powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył to stan zapalny ściany naczynia, po którym następuje tworzenie się skrzepliny. W tym przypadku skrzeplina jest mocno przytwierdzona do ściany naczynia, co zmniejsza ryzyko zatorowości.

Dotyczy głównie naczyń krwionośnych kończyn, zwłaszcza kończyn dolnych.

Zakrzepowe zapalenie żył dzieli się dalej w zależności od tego, której żyły dotyczy:

1. powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył dotykające żylaków - żylaki powrózka nasiennego, żylakowe powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył
2. powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył dotykające zdrowej żyły

Inną formą jest podział na pierwotne i wtórne:

1. pierwotne - powstające i dotykające samej żyły.
2. wtórne - związane z inną chorobą

Dodatkowo...

Istnieje również podział w zależności od tego, czy przyczyna jest znana czy nieznana:

• nieznana przyczyna
  • idiopatyczne zakrzepowe zapalenie żył saltans sive migrans
  • choroba Mondora
  • epidemiczne zakrzepowe zapalenie żył (postać tropikalna)
  • ziarniniakowe zakrzepowe zapalenie żył olbrzymiokomórkowe
• znana przyczyna
  • wynika z zakrzepicy
  • zakrzepowe zapalenie żył w chorobie Behceta
  • zakrzepowe zapalenie żył w sarkoidozie
  • zakrzepowe zapalenie żył w raku
  • zakrzepowe zapalenie żył w chorobach zakaźnych

I w tym momencie dotykamy już tematu przyczyn zapalenia żył.

Pytasz: Co powoduje zakrzepowe zapalenie żył?

W niektórych przypadkach nie jest możliwe ustalenie dokładnej przyczyny.

Trudno jest nawet określić, czy pierwszą przyczyną było zapalenie, czy też zakrzepica.

Istnieje wieloczynnikowe podłoże zajęcia naczyń krwionośnych, po raz pierwszy opisane przez niemieckiego lekarza Rudolfa Ludwiga Carla Virchowa w 1856 roku.

Triada Virchowa ocenia ryzyko zapalenia w trzech punktach:

1. Spowolnienie przepływu krwi (zastój lub turbulencja w przepływie) może być spowodowane przez:
   • tętniaka naczyniowego (aneurysm)
   • żylaki
   • niewydolność serca
   • wada zastawki serca
   • ograniczenie ruchomości kończyny w wyniku urazu, po operacji, również podczas hospitalizacji
   • zbyt długie podróżowanie
   • ucisk mechaniczny, obrzęk, nowotwór, także w otyłości
   • inne choroby neurologiczne i internistyczne
2. zaburzenia równowagi krzepnięcia krwi i fibrynolizy
   • podatność na zwiększone krzepnięcie krwi, czyli nadkrzepliwość
   • czynnik genetyczny
   • choroby ogólnoustrojowe, zapalenie naczyń krwionośnych
   • nowotwór (nowotwór złośliwy)
   • infekcje
   • septyczne zakrzepowe zapalenie żył
   • niektóre leki - hormonalne środki antykoncepcyjne
   • palenie papierosów
   • ciąża i sześć miesięcy po porodzie zwiększają podatność na krzepnięcie krwi
3. naruszenie ściany żyły
   • mechaniczne uszkodzenie naczynia krwionośnego
   • urazy, uraz tępy
   • operacja
   • żylaki
   • podawanie leków do żyły, zwłaszcza centralnych cewników żylnych
   • niektóre leki podawane do żyły, np. podczas chemioterapii
   • leki wstrzykiwane do żyły

Zakrzepica żył głębokich i powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył mają wspólne czynniki ryzyka.

Czynniki ryzyka obejmują

• żylaki
• długotrwałe unieruchomienie kończyny, unieruchomienie w łóżku
  • przez ponad 72 godziny.
• długi czas podróży - ponad 4 godziny
• siedzący tryb życia, siedzący tryb pracy
• odwodnienie
• palenie tytoniu
• uraz (taki jak uraz głowy, kręgosłupa, rdzenia kręgowego, kości długich)
  • również bezpośrednie uderzenie w powierzchnię naczynia krwionośnego
• cewniki dożylne - cewniki i.v., głównie centralne
• otyłość
• wiek powyżej 60 lat
• ciąża i sześć miesięcy po porodzie
• stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych
• predyspozycje genetyczne i zmiany w czynnikach krzepnięcia
• choroby onkologiczne - nowotwory złośliwe
• zapalenie żył w wywiadzie
• inne choroby
  • choroba wieńcowa serca
  • niedokrwienie kończyn dolnych
  • niewydolność prawego serca
  • wątroba
  • nerki

Przyczyną zapalenia żył jest w wielu przypadkach uszkodzenie mechaniczne. Przykładem może być bezpośrednie tępe uderzenie w powierzchnię żyły. Sytuację pogarsza obecność i uraz w okolicy żylaka.

Innym rodzajem jest podrażnienie chemiczne, gdy do żyły wstrzykuje się nieodpowiedni lub nierozcieńczony roztwór. Przykładem mogą być leki stosowane w chemioterapii.

Zapalenie żyły może również wynikać z wprowadzenia infekcji (mikroorganizmów), gdy żyła jest uszkodzona, ale także gdy do żyły wstrzyknięto lek lub lekarstwo.

Uszkodzenie wewnętrznej wyściółki naczynia krwionośnego (śródbłonka) wyzwala tworzenie się skrzepu krwi. Późniejsza zakrzepica jest równie ryzykowna dla rozwoju ogólnego obrazu zakrzepowego zapalenia żył.

Jednak zdecydowana większość zakrzepowego zapalenia żył jest spowodowana żylakami, aż do 90% przypadków.

Powierzchowne zapalenie żylaków jest poprzedzone spowolnieniem przepływu krwi i rozszerzeniem naczynia ze zmianami w strukturze ściany naczynia. Następnie dochodzi do uszkodzenia rozszerzonej żyły, która jest najczęstszym czynnikiem wywołującym tę postać.

W zapaleniu żył zdrowej żyły bierze się pod uwagę głównie stany po zabiegach chirurgicznych, urazach, a także choroby onkologiczne, hematologiczne i ogólnoustrojowe.

W niektórych przypadkach występuje w postaci idiopatycznej, gdy nie znaleziono dokładnej przyczyny.

Dystrybucja powierzchownego zakrzepowego zapalenia żył w tabeli

Objawem powierzchownego zakrzepowego zapalenia żył jest grupa trudności, które są takie same w przypadku zapalenia zdrowej żyły lub w przypadku zajęcia żylaków.

W przypadku zapalenia żylaków miejscowe zaangażowanie jest bardziej wyraźne.

Charakterystyczne objawy zakrzepowego zapalenia żył to:

• zaczerwienienie w przebiegu zapalenia żyły
• ból i tkliwość w miejscu zapalenia
• żyła jest sztywna w dotyku i ruchoma w porównaniu z leżącą pod nią tkanką
• obrzęk w miejscu zapalenia w przypadku łagodnego przebiegu
• przejściowo obecna przebarwiona smuga - brązowa ciemna pigmentowana smuga
• stwardnienie utrzymuje się przez kilka tygodni do miesięcy, podczas gdy skrzeplina rozpuszcza się w żyle
• podwyższona temperatura skóry w przebiegu stanu zapalnego

Obrzęk większego stopnia i całej kończyny nie występuje w powierzchownym zakrzepowym zapaleniu żył.

Oprócz ogólnych objawów mogą występować powiązane trudności, które oznaczają określony typ zapalenia. Przykładem jest forma migracyjna, w której zapalenie i stwardnienie żyły porusza się lub przeskakuje w różne miejsca.

Samo rozpoznanie zakrzepowego zapalenia żył nie jest trudne. Wystarczające jest badanie kliniczne, oczywiście ważny jest wywiad.

Jednak powierzchowne zapalenie często występuje razem z zakrzepicą żył głębokich.

Dlatego tak ważne jest wykonanie dupleksowego badania sonograficznego. Wykonuje się je na obu kończynach dolnych. Należy je wykonać jak najszybciej po rozpoznaniu zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych.

Badanie to jest tym ważniejsze, im bardziej dotknięte są większe żyły, takie jak vena saphena magna i vena saphena parva.

Vena saphena magna = duża ukryta żyła. Vena saphena parva = mała ukryta żyła. Żyły biegnące od piszczeli do żył udowych.

Zapalenie może sięgać dalej niż widoczne są zmiany zapalne skóry. Na tym etapie zwiększa się również ryzyko wystąpienia żył głębokich.

Poszukuje się przyczyny, takiej jak choroba Bürgera lub Behceta.

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku nawracających stanów zapalnych. Poszukuje się czynników ryzyka, predyspozycji genetycznych, wrodzonej trombofilii i chorób towarzyszących.

Powierzchowne zakrzepowe zapalenie żył zazwyczaj objawia się bolesnym stwardnieniem żyły. Dodatkowo jest ona wrażliwa na dotyk.

Wzdłuż żyły objętej stanem zapalnym skóra jest zaczerwieniona, ma podwyższoną temperaturę i jest obrzęknięta.

Zaczerwienienie + ból + obrzęk = zapalenie ściany żyły i otaczającego ją obszaru.

Stan zapalny utrzymuje się przez kilka dni, a następnie ustępuje. Zapalenie o niewielkiej skali i łagodnym przebiegu może nie powodować znacznego dyskomfortu, a żyła jest głównie wrażliwa na dotyk.

Faza ostra i objawy miejscowe ustępują w ciągu 7 do 14 dni.

Zaczerwienienie skóry również ustępuje, jednak skóra może być tymczasowo ciemniejsza w danym obszarze. Jest to hiperpigmentacja - brązowa smuga wzdłuż żyły.

Bezbolesne stwardnienie żyły występuje przez kilka tygodni do miesięcy - do momentu rozpuszczenia się skrzepu krwi.

W zakrzepowym zapaleniu żył zakrzep jest mocno przytwierdzony do ściany naczynia, co zmniejsza ryzyko oderwania się skrzepliny i zatorowości.

Nawet w tej formie zapalenia żył istnieje ryzyko powikłań. Jest to rozprzestrzenianie się zapalenia z żyły powierzchownej do głębokiego układu żylnego.

W konsekwencji, w tym przypadku, im wyżej wystąpiła zakrzepica żył głębokich, tym większe ryzyko zatorowości.

Istnieją specyficzne formy zapalenia żył, które mają również specyficzny przebieg.

Wzrost temperatury ciała nie jest charakterystyczny dla powierzchownego zakrzepowego zapalenia żył. Należy wtedy pomyśleć o innej chorobie.

Wzrost temperatury ciała i objawy ogólne mogą występować w zakrzepowym zapaleniu żył o większym zasięgu i bliżej większych żył. Ból podczas ruchu w miejscu dotkniętej kończyny jest również powiązany.