Zapalenie płuc: jakie objawy ma zapalenie płuc i jak się je dzieli?

Zapalenie płuc (technicznie zapalenie płuc) jest stanem zapalnym miąższu płuc. Częściej występuje zakaźne zapalenie płuc.

Przebieg i nasilenie tej choroby układu oddechowego zależy nie tylko od pochodzenia zapalenia, ale także od ogólnego stanu osoby i stanu odporności, co ma duży wpływ na przebieg leczenia.

Czynnikiem wywołującym chorobę jest zwykle infekcja kropelkowa, która rozprzestrzenia się głównie z górnych dróg oddechowych.

Rzadziej występuje niezakaźne zapalenie płuc, które może być spowodowane reakcjami alergicznymi oraz narażeniem fizycznym lub chemicznym. Zapalenie płuc jest jedną z najczęstszych chorób zapalnych.

Zapalenie płuc jest klasyfikowane według kilku kryteriów. Może przybierać różne formy. Na przykład forma zakaźna może być spowodowana przez bakterie, wirusy, grzyby. Najczęstsze są zapalenia bakteryjne, które powstają w wyniku penetracji przez jamę ustną i górne drogi oddechowe. Najmniej powszechne są zapalenia spowodowane zakażeniem grzybami lub pleśniami.

Zapalenie niezakaźne charakteryzuje się reakcją zapalną bez infekcji. Na przykład substancje chemiczne, gazy lub płyny mogą dostać się do płuc. Istnieje jednak ryzyko, jeśli temu rodzajowi zapalenia towarzyszy infekcja.

Podział zapalenia płuc:

• ze względu na przebieg
  • ostre - nagłe, trwające maksymalnie do 3 miesięcy
  • nawracające w jednym obszarze
  • wędrujące, gdy stan zapalny przenosi się w różne miejsca
• w zależności od prowokującej przyczyny
  • zakaźne - bakteryjne, wirusowe, grzybicze, pasożytnicze
  • niezakaźne - po aspiracji (wdychaniu) agresywnej substancji, od alergii
• przez epidemiologię
  • społeczne - w miejscach publicznych, lżejsze leczenie
  • szpitalne - w warunkach szpitalnych, gorszy przebieg leczenia
• według obrazu klinicznego
  • typowe - gdy objawy wskazują na zapalenie płuc, np. kaszel, gorączka, duszność
  • nietypowe - zapalenie płuc może wystąpić bez gorączki lub podwyższonej temperatury ciała lub objawów grypopodobnych, takich jak osłabienie, zmęczenie, bóle stawów i mięśni
• według mechanizmu wystąpienia
  • pierwotne - tylko zapalenie płuc
  • wtórne - wtórne do innej choroby
• według obrazu patologicznego
  • pęcherzykowy - dotyczy pęcherzyków płucnych
  • śródmiąższowe - dotknięta jest tkanka pomiędzy innymi strukturami, takimi jak pęcherzyki płucne
• zgodnie z wynikami badań radiograficznych
  • pęcherzykowy - jeśli dotknięte jest całe skrzydło płuca
  • płatowe - zapalenie występuje tylko w jednym płacie płuca
  • segmentowe - prawdopodobnie w jednym segmencie
  • odoskrzelowe zapalenie płuc - zapalenie dotyczy również dróg oddechowych

Ogólnie rzecz biorąc, gdy w płucach pojawia się stan zapalny, tkanka płucna ulega uszkodzeniu. Powoduje to kaszel i problemy z oddychaniem. Ze względu na często skomplikowany przebieg i długotrwałe leczenie zapalenia płuc, lepiej jest zapobiegać, w postaci regularnych szczepień przeciwko chorobom układu oddechowego i grypie. A także w postaci zdrowego stylu życia.

Zapalenie płuc występuje, gdy infekcja lub niezakaźne podrażnienie zakłóca i uszkadza tkankę płucną. Zapalenie jest najczęściej spowodowane przyczyną zakaźną, bakteryjną, wirusową, grzybiczą lub pasożytniczą.

Niezakaźne może wynikać z podrażnienia przez gazowe lub płynne substancje chemiczne, które dostają się do dróg oddechowych. Podobnie jest w przypadku aspiracji (wdychania) ciała obcego do płuc. Najbardziej ryzykowna jest aspiracja soków żołądkowych.

Zawierają one agresywny kwas żołądkowy lub cząstki pokarmu, powodując skomplikowany stan zapalny. Ryzyko aspiracji treści żołądkowej występuje głównie w przypadku utraty przytomności, silnego upicia, a także w przypadku zatrucia narkotykami lub lekami.

Podczas długotrwałego leżenia śluz gromadzi się w dolnych drogach oddechowych i w płucach. Sprzyja to namnażaniu się bakterii, co również wywołuje reakcję zapalną. Te stany zapalne są szczególnie częste u osób starszych, unieruchomionych, które nie są w stanie regularnie leżeć.

Małe dzieci, zwłaszcza poniżej 1 roku życia, są najbardziej narażone na zapalenie płuc. Osoby powyżej 60 roku życia, osoby z osłabioną odpornością i osoby z powiązanymi chorobami przewlekłymi są również narażone na wysokie ryzyko. Zapalenie płuc wywołane przez oporną infekcję może stanowić problem.

Bakteryjne zapalenie płuc jest najczęstszym typem zapalenia płuc. Jest ono wywoływane przez bakterie takie jak Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes lub aureus, ale także Haemophilus influenzae lub Klebsiella pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella pneumophila. Są to przedstawiciele środowiskowego typu bakteryjnego zapalenia płuc. Występują one powszechnie w społeczności, w miejscach publicznych, poza środowiskiem szpitalnym.

W przypadku zakażeń szpitalnych są one reprezentowane głównie przez Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae lub, na przykład, E. coli, wirus RS. W tym typie zapalenia płuc ryzyko jest trudniejsze do wyleczenia z powodu opornych szczepów.

Czynniki ryzyka rozwoju zapalenia płuc:

• Wiek (dzieci i osoby powyżej 60. roku życia)
• Grypa
• infekcje górnych dróg oddechowych
• przewlekłe choroby układu oddechowego (przewlekłe zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc)
• przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego
• udar mózgu
• osłabiony układ odpornościowy (po chemioterapii, leki immunosupresyjne, AIDS)
• choroby onkologiczne
• cukrzyca
• choroby nerek - pacjenci dializowani
• ciąża
• palenie tytoniu
• uzależnienie od narkotyków
• alkoholizm
• narażenie na chemikalia, np. środowisko pracy w budownictwie lub rolnictwie

Ze względu na różnorodność przyczyn i czynników wywołujących zapalenie płuc, można założyć, że objawy również będą różne. Bakteryjne zapalenie płuc objawia się nieco inaczej niż wirusowe lub grzybicze zapalenie płuc.

Ogólnie rzecz biorąc, można stwierdzić, że zapalenie płuc ma takie objawy, jak

• duszność
• może występować przyspieszony oddech
• kaszel (suchy lub produktywny, w zależności od czynnika wywołującego)
• ból w klatce piersiowej, nasilany przez głębokie oddychanie, kaszel

Objawy ogólne są również powiązane i mają różną intensywność:

• dreszcze, dreszcze
• wzrost temperatury ciała do gorączki
• niesmak
• nudności
• zmęczenie
• osłabienie
• ból głowy
• ból stawów, mięśni

Tak więc typowym objawem zapalenia płuc są trudności w oddychaniu i kaszel. Może być suchy, później wilgotny i ze śluzem. Zwykle charakterystyczne objawy kliniczne obejmują podwyższoną temperaturę, czasem gorączkę.

Jednak w zależności od czynnika wywołującego, zapaleniu mogą towarzyszyć inne objawy. W cięższych postaciach zapalenia płuc występuje duszność i ból w klatce piersiowej. Ból w klatce piersiowej może być piekący, kłujący lub inny.

Bakteryjne zapalenie płuc

Bakteryjne zapalenie płuc charakteryzuje się gorączką (temperatura ciała powyżej 38°C) i ogólnym złym samopoczuciem. Bakteryjne zapalenie płuc charakteryzuje się również produktywnym kaszlem. Występuje również odkrztuszanie śluzu lub ropy. Śluz może mieć różną konsystencję, kolor (zielony, żółty, brązowawy, zabarwiony krwią) i ilość.

Wirusowe zapalenie płuc

W wirusowym zapaleniu płuc zwykle występuje tylko podwyższona temperatura (temperatura ciała do 38°C). Wirusowe zapalenie płuc jest mniej intensywne. Kaszel jest drażniący, suchy, duszący. Oczywiście towarzyszą mu trudności w oddychaniu. Występuje również ból w klatce piersiowej.

Obustronne zapalenie płuc z typowym obrazem mlecznego szkła na zdjęciu rentgenowskim występuje również w COVID-19, który jest wywoływany przez nowego koronawirusa, tj. SARS-CoV-2.

Inne rodzaje zapalenia płuc

W zapaleniu pochodzenia grzybiczego objawy są podobne do tych pochodzenia wirusowego.

Ekspert gwarant artykułu, dr Zuzana Kožlejová, dodaje następujące informacje.

Na przykład występuje zapalenie płuc bez temperatury ciała lub gorączki, z łagodnym kaszlem. Duszność po wysiłku może być związana z zapaleniem płuc. W przypadku badania słuchowego wynik może być ujemny, chociaż zdjęcie rentgenowskie wykazuje rozległe zajęcie płuc.

Rozpoznanie zapalenia płuc opiera się na wywiadzie i obrazie klinicznym. Obecność zmian w oddychaniu bada się za pomocą fonendoskopu. Metody obrazowania obejmują prześwietlenie klatki piersiowej lub tomografię komputerową.

RTG klatki piersiowej i tomografia komputerowa klatki piersiowej i płuc ujawniają zakres zajęcia i uszkodzenia tkanki płucnej oraz identyfikują miejsce zapalenia. Historia i objawy są wykorzystywane do identyfikacji możliwych czynników ryzyka powikłań.

Podobnie jak w przypadku każdego zapalenia, wykonywane są laboratoryjne badania krwi, głównie morfologia krwi i testy serologiczne. Wykonuje się również badanie plwociny w celu badania mikrobiologicznego i wrażliwości na antybiotyki.

W razie potrzeby, w przypadku przewlekłych problemów i niejasnych wyników na zdjęciu rentgenowskim, wykonuje się bronchoskopię. Powodem tego jest wykluczenie guza - choroby onkologicznej. Czasami konieczne jest pobranie próbki bezpośrednio z dróg oddechowych podczas bronchoskopii.

Pierwotne zapalenie płuc wywołane bakteryjnym czynnikiem sprawczym ma cięższy przebieg i charakteryzuje się wzrostem temperatury ciała do 38°C (do gorączki). Suchy kaszel występuje zwykle w ciągu pierwszych kilku godzin, a następnie staje się produktywny.

Odkrztuszanie śluzu o różnej konsystencji i kolorze, np. zielonego, żółtego, brązowawego, ropnego lub zabarwionego krwią. Czynnik wirusowy nie powoduje wysokiej gorączki, ale zwykle tylko podwyższoną temperaturę ciała (maksymalnie do 38°C). Kaszel jest suchy, drażniący i duszący.

Towarzyszy mu duszność. Oddech może być szybki i płytki. Słychać świszczący oddech, świsty lub rzężenia. Ból w klatce piersiowej jest problemem z powodu głębszego oddychania i kaszlu. Znaczny ból związany z oddychaniem wskazuje na zapalenie opłucnej.

Tak zwane objawy grypopodobne mogą występować w przypadku początkowej grypy, ale także z powodu zapalenia płuc. Wśród objawów ogólnych występuje ogólne osłabienie, złe samopoczucie, zmęczenie, nudności, bóle mięśni, stawów, kończyn, ale także bóle głowy, brak apetytu, uczucie ciężkości w żołądku aż do wymiotów.

Objawy ogólne, bez typowego przebiegu zapalenia płuc, mogą występować w atypowym zapaleniu płuc. Ważne jest, aby w przypadku wystąpienia poważniejszych problemów natychmiast poddać się specjalistycznemu badaniu w celu uniknięcia powikłań.

Możliwe powikłania zapalenia płuc obejmują:

• zapalenie opłucnej
• ropniak - ropny osad w przestrzeni opłucnej
• ropień - zamknięty proces zapalny
• zgorzel - martwica tkanek
• wstrząs septyczny
• śmierć w ciężkim zapaleniu płuc

Zapalenie płuc jest spowodowane odpowiedzią immunologiczną organizmu na zaburzenia i uszkodzenia tkanki płucnej. Bardzo ważne jest szybkie postawienie diagnozy i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia. W przypadku nieodpowiedniego leczenia istnieje ryzyko rozwoju przewlekłej choroby płuc, co może skutkować ropniem płuc, a także trwałym zmniejszeniem czynności płuc. W grupach wysokiego ryzyka prawie jedna trzecia przypadków kończy się nawet śmiercią.