Ból nie jest chorobą, ale jej przejawem. Kiedy można sobie z nim poradzić bez pomocy lekarza?

Ból może być postrzegany jako naturalne ostrzeżenie, że coś jest nie tak w naszym ciele. Służy do ochrony ciała przed uszkodzeniem lub sygnalizuje chorobę, uraz, nieprawidłowe działanie lub inne uszkodzenie różnych części ciała.

Ważne jest, aby pamiętać, że ból sam w sobie nie jest chorobą.

W większości przypadków jest objawem towarzyszącym lub przejawem choroby lub uszkodzenia ciała.

Ból jest spowodowany aktywacją układu nerwowego. Jest wyzwalany przez podrażnienie receptora białkowego w dotkniętym obszarze. Sygnał następnie rozprzestrzenia się przez szlaki nerwowe i dociera do ośrodkowego układu nerwowego (rdzenia kręgowego i mózgu). W tym momencie sygnał jest rejestrowany i postrzegany jako ból.

Jakie rodzaje bólu są nam znane?

Istnieje kilka rodzajów bólu. W zależności od przyczyny bólu, możesz doświadczać kilku rodzajów bólu jednocześnie.

Rodzaje bólu:

• Ostry - nagły, trwający od kilku dni do maksymalnie 6 miesięcy.
• Przewlekły - długotrwały, trwający od ponad 6 miesięcy do kilku lat.
• Przerywany - nawracający, z przerwami między nimi
• Uporczywy - bez przerw
• Miejscowy - ból w określonym miejscu
• Uogólniony - uogólniony, nie można zidentyfikować lokalizacji
• Nociceptor - z uszkodzeniem tkanki
• Neurologiczny - gdy uszkodzone są szlaki nerwowe

Istnieje również kilka sposobów postrzegania bólu. Możemy opisać go jako kłujący, tępy, pulsujący, szczypiący, palący, ostry i wiele innych.

Subiektywne postrzeganie bólu przez każdą osobę prowadzi do innej reakcji na niego. Podczas gdy niektórzy ludzie mają stosunkowo wysoki próg bólu i lepiej go tolerują, inni odbierają go bardziej wrażliwie i są bardziej podatni.

Oprócz fizycznego aspektu życia danej osoby, ból ma duży wpływ na aspekt psychologiczny. Silny, długotrwały lub nawracający ból prowadzi do wyczerpania, zmęczenia psychicznego i ogólnego osłabienia organizmu.

Może to skutkować znacznym obniżeniem jakości życia.

Jak podejść do leczenia bólu?

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania bólowi lub radzenia sobie z bólem, który już wystąpił, jest zidentyfikowanie przyczyny bólu. Gdy znamy przyczynę bólu, skupiamy się na jej wyeliminowaniu. To oczywiście przyniesie również ulgę w bólu.

W innych przypadkach, gdy nie znamy przyczyny bólu lub gdy wyeliminowanie przyczyny jest trudnym i długotrwałym procesem, traktujemy ból jako objaw.

Czy mogę poradzić sobie z bólem w domu, czy muszę udać się do lekarza?

Początkowy wysiłek w celu złagodzenia bólu w większości przypadków należy do pacjenta. Najczęściej w środowisku domowym i przy użyciu sprawdzonych metod, niezależnie od tego, czy jest to stosowanie leków, czy podejście niefarmakologiczne.

Najczęstszym rodzajem bólu spotykanym w codziennym życiu jest ostry, krótkotrwały ból miejscowy. Jeśli racjonalnie ocenisz, że Twój ból nie jest silny, nie utrzymuje się przez długi czas i nie wskazuje na poważny uraz lub chorobę, prawdopodobnie nie ma potrzeby wizyty u lekarza.

Kiedy ważna jest ocena stanu zdrowia przez lekarza?

Powinieneś udać się do lekarza, jeśli odczuwasz ból, który jest nieoczekiwany, silny, nie ma oczywistej przyczyny lub utrzymuje się przez długi czas. Ponadto, jeśli ból ogranicza Cię w codziennych czynnościach, w pracy lub podczas snu.

Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub zwrócić się o pomoc medyczną:

• Jeśli ból jest wynikiem urazu lub wypadku, który może spowodować znaczne uszkodzenie ciała, w tym poważne lub niekontrolowane krwawienie, złamania lub uraz głowy.
• W przypadku ostrego i ostrego bólu wewnętrznego, który może wskazywać na poważny problem (np. pęknięte jelito).
• Jeśli ból jest zlokalizowany w klatce piersiowej, plecach, ramionach, szyi, towarzyszą mu problemy z oddychaniem, zawroty głowy, nudności, ogólne osłabienie i ucisk w klatce piersiowej (problemy z sercem lub zawał serca).

Ból można łagodzić lub leczyć na dwa sposoby - farmakologicznie lub niefarmakologicznie.

Niefarmakologiczne podejście do leczenia bólu

Niefarmakologiczne podejście do leczenia bólu to zestaw środków i działań, które mogą pomóc złagodzić ból bez stosowania leków.

Niefarmakologiczne podejście do leczenia bólu może być stosowane samodzielnie lub jako leczenie uzupełniające w celu poprawy efektu jednoczesnego leczenia farmakologicznego (stosowania leków).

W zależności od rodzaju bólu i miejsca dotkniętego bólem można zastosować następujące metody leczenia:

• Zimne okłady, zwłaszcza na miejsca dotknięte obrzękiem i stanem zapalnym.
• Ciepłe okłady lub plastry, zwłaszcza w przypadku sztywności mięśni lub skurczów.
• Ograniczenie czynności powodujących ataki bólu
• Regularne ćwiczenia i aktywność fizyczna
• Odpoczynek i zmniejszenie poziomu stresu
• Kontrola masy ciała i zmiana stylu życia

Masaż, akupunktura, specjalistyczne ćwiczenia, medytacja lub zabiegi chirurgiczne są również uzupełniającymi metodami leczenia bólu. Działania te powinny być zawsze wykonywane pod nadzorem lekarza lub wykwalifikowanego specjalisty.

Farmakologiczne podejście do leczenia bólu

Farmakologiczne podejście do leczenia bólu obejmuje stosowanie leków. Leki zwane analgetykami są stosowane w celu kontrolowania bólu.

Obecnie na rynku dostępna jest duża liczba leków przeciwbólowych różnego rodzaju, do różnych celów i o różnych mechanizmach działania.

Najczęściej są to tabletki, kapsułki, tabletki musujące do sporządzania roztworu doustnego, czopki, kremy, maści lub plastry.

Środki przeciwbólowe podawane we wstrzyknięciach są zwykle w rękach lekarza.

Postać dawkowania wpływa na drogę i sposób podania leku. Ma ona kluczowe znaczenie dla rzeczywistego działania leku i szybkości rozpoczęcia działania. Pod względem szybkości rozpoczęcia działania, na przykład tabletki musujące lub płynne kapsułki należą do najszybciej wchłanianych doustnych postaci dawkowania.

Charakter i lokalizacja bólu ma również kluczowe znaczenie dla prawidłowego wyboru postaci dawkowania.

Ból głowy - tabletki, kapsułki - działanie ogólnoustrojowe.
Ból krzyża - krem, maść, plaster - działanie miejscowe.

Zgodnie z mechanizmem działania wyróżniamy kilka podstawowych grup leków o działaniu przeciwbólowym:

• anilidy
• niesteroidowe leki przeciwzapalne
• pochodne kwasu salicylowego
• pirazolony
• oraz opioidy

Przykłady leków o działaniu przeciwbólowym podano w poniższej tabeli

Leki przeciwbólowe są często łączone z innymi lekami w celu wzmocnienia i przyspieszenia ich działania.

W przypadku paracetamolu lub ibuprofenu jest to na przykład kofeina lub guaifenezyna. Leki zawierające takie połączenie są dostępne bezpośrednio na rynku.

Ponadto można również znaleźć połączenie paracetamolu i ibuprofenu, które wzmacnia działanie przeciwbólowe. Leki przeznaczone do leczenia przeziębienia często łączą środek przeciwbólowy z lekiem zmniejszającym przekrwienie, takim jak pseudoefedryna.

Jakie leki przeciwbólowe mogę wybrać w aptece?

W przypadku leczenia niewielkiego bólu pacjent jest w stanie sam się leczyć.

Leki te są stosowane w praktyce od dawna, co potwierdza ich bezpieczne i skuteczne stosowanie nawet bez nadzoru lekarza, dlatego uzyskały status leków bez recepty (OTC).

Wśród leków przeciwbólowych OTC najczęściej spotykane są leki zawierające paracetamol, ibuprofen, deksibuprofen, naproksen, diklofenak, kwas acetylosalicylowy i propyfenazon.

W zależności od rodzaju i miejsca bólu, skuteczność i siła działania tych leków przeciwbólowych jest różna. Podstawowe wskazania dla każdego leku przeciwbólowego zostały podsumowane w kolejnych sekcjach tego artykułu.

Leki przeciwbólowe na receptę

Z drugiej strony mamy leki przeciwbólowe na receptę. Są to równie skuteczne i bezpieczne leki, ale ich stosowanie musi odbywać się pod kontrolą lekarza z różnych powodów.

Na przykład są one dostępne w postaci dawkowania, która wymaga podania przez lekarza lub pracownika służby zdrowia (postacie dawkowania do wstrzykiwań). Istnieją również leki o złożonych dawkach, leki o dawkach, które muszą być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, nowo odkryte leki, leki uzależniające (opioidowe leki przeciwbólowe) i inne.

Jakie są najczęstsze wskazania dla poszczególnych leków przeciwbólowych?

Czy wiesz, jaki rodzaj leku przeciwbólowego poradzi sobie z konkretnym rodzajem bólu?
Najczęstsze przykłady...

Paracetamol

Oprócz działania przeciwbólowego, paracetamol ma również działanie przeciwgorączkowe. Oznacza to, że obniża podwyższoną temperaturę ciała.

Jest stosowany do łagodzenia łagodnego do umiarkowanego bólu.

Na przykład:
bóle głowy i zębów
bóle mięśni i stawów (o ile nie występuje stan zapalny)
bóle menstruacyjne

Ibuprofen

Ibuprofen, podobnie jak paracetamol, ma działanie przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Łagodzi:
bóle, którym towarzyszy stan zapalny
bóle głowy, bóle zębów
bóle kręgosłupa, bóle mięśni
niektóre bóle nerwowe
bóle menstruacyjne
jest również stosowany w przypadku migreny.

Deksibuprofen

W leczeniu bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego.

Ból mięśni
ból spowodowany przeziębieniem
ból kręgosłupa
ból głowy i zębów
ból menstruacyjny

Naproksen

Jego działanie przeciwzapalne jest również wykorzystywane w leczeniu bólu.

Jest stosowany w przypadku:
bólu głowy i zębów
bólu mięśni, stawów i kręgosłupa
bólu pourazowego i pooperacyjnego
bólu ginekologicznego i menstruacyjnego
migreny

Kwas acetylosalicylowy

W dawce 500 mg jest stosowany w łagodnym do umiarkowanego bólu.

Bóle głowy i zębów
bóle mięśni i stawów, bóle kręgosłupa
bóle menstruacyjne

Kwas acetylosalicylowy ma również działanie przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.

Dawka 100 mg jest stosowana w celu zapobiegania zakrzepom krwi.

Propyfenazon

ból głowy i zębów
ból z zimna
ból pooperacyjny
ból menstruacyjny
i migrena

Propyfenazon jest dostępny na rynku wyłącznie w połączeniu z innym lekiem przeciwbólowym (np. paracetamolem).

Ciekawy artykuł:
Ból głowy: czasami nieszkodliwy, ale kiedy stanowi poważny problem?

Diklofenak

Diklofenak jest stosowany w leczeniu stanów zapalnych i bólowych.

Na przykład ból kręgosłupa,
ścięgna, urazy mięśni i stawów.

Bardzo często występuje również w postaci maści, kremów i żeli przeznaczonych do stosowania miejscowego.

Metamizol

Metamizol jest obecnie dostępny wyłącznie w postaci leków na receptę.

Stosuje się go na zalecenie lekarza w leczeniu silnego ostrego lub uporczywego bólu lub w celu opanowania gorączki.

Opioidowe leki przeciwbólowe (anodyny)

Opioidy należą do leków przeciwbólowych o najsilniejszym działaniu.

Stosuje się je w leczeniu ostrego, silnego bólu oraz bólu w terminalnych stadiach choroby (np. raka).

Opioidy są ściśle kontrolowane pod nadzorem lekarza.

Stosowanie opioidów jest ściśle kontrolowane i zawsze pod nadzorem lekarza. Wynika to głównie z ryzyka wystąpienia poważnych skutków ubocznych oraz możliwego rozwoju uzależnienia i tolerancji związanej z ich stosowaniem.

W lekach dostępnych bez recepty można znaleźć kodeinę, która należy do grupy opioidów i jest stosowana w połączeniu z innymi lekami w celu kontrolowania suchego, drażniącego kaszlu. Kodeina ma tylko słabe działanie przeciwbólowe i wiąże się z mniejszym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych.

Ból w ciąży

Kobiety w ciąży należą do szczególnej kategorii w leczeniu bólu. Muszą one myśleć nie tylko o sobie, ale także o swoim nienarodzonym dziecku podczas radzenia sobie z bólem.

Ból w ciąży może pojawić się z różnych powodów. Jest spowodowany ostrymi stanami, takimi jak uraz lub infekcja, lub istniejącymi wcześniej problemami zdrowotnymi i chorobami matki.

Ponadto rozpoznajemy również ból spowodowany samą ciążą.

Leczenie bólu w ciąży jest ważnym aspektem, szczególnie w przypadku uporczywego i długotrwałego bólu, który może mieć znaczący wpływ na zdrowie psychiczne kobiety, a tym samym potencjalnie negatywnie wpływać na przebieg ciąży.

Pierwszym wyborem leczenia bólu w ciąży powinno być leczenie niefarmakologiczne i wprowadzenie odpowiednich schematów. Wspomnieliśmy o nich w sekcji dotyczącej leczenia niefarmakologicznego.

Leczenie farmakologiczne powinno być wybrane w czasie ciąży, jeśli stan kobiety tego wymaga i nie ma innego wyboru poza leczeniem farmakologicznym.

W ciąży stosowanie wielu leków jest przeciwwskazane.

Jednocześnie należy pamiętać, że w ciąży stosowanie wielu leków jest przeciwwskazane lub możliwość ich przyjmowania zależy od trymestru ciąży.

Wiele leków przenika przez błonę łożyskową do krwi płodu i może niekorzystnie wpływać na jego rozwój.

Każde leczenie środkami przeciwbólowymi w ciąży powinno być wcześniej skonsultowane z lekarzem, który zadecyduje o rodzaju leku, czasie jego stosowania i przeprowadzi dalsze kontrole stanu zdrowia kobiety.

Lekarz ustali również przyczynę bólu, a nie tylko będzie leczył sam objaw.

W tabeli wymieniono możliwe zastosowania leków przeciwbólowych w ciąży

Przeczytaj także: Jesteś w ciąży i boli Cię głowa?

Spośród produktów łączonych, paracetamol + kofeina mogą być przyjmowane w ciąży. Jednak powinny być stosowane tylko raz lub przez krótki czas.

Ból i karmienie piersią

Wybór leku przeciwbólowego podczas karmienia piersią zależy przede wszystkim od właściwości leku - biologicznego okresu półtrwania.

Biologiczny okres półtrwania = czas, w którym lek traci połowę swojego działania.

Im krótszy biologiczny okres półtrwania leku, tym bardziej odpowiednie jest jego stosowanie podczas karmienia piersią.

Jeśli kobieta przyjmuje lek przeciwbólowy o krótkim biologicznym okresie półtrwania (np. 2 godziny) tuż po karmieniu piersią, większość leku nie jest już obecna w organizmie, gdy ponownie karmi piersią.

Ogólnie zaleca się, aby kobieta nie karmiła piersią przez 3 godziny po przyjęciu leku. Jeśli lek jest przeciwwskazany podczas karmienia piersią, należy przerwać karmienie piersią na 24-72 godziny (w zależności od właściwości leku).

Tabela przedstawia możliwości stosowania leków przeciwbólowych podczas karmienia piersią

Podczas stosowania leków przeciwbólowych w czasie ciąży i karmienia piersią należy pamiętać o następujących podstawowych zasadach:

• Ściśle przestrzegać dawkowania.
• Lek należy stosować jednorazowo lub przez krótki czas.
• Skonsultować się z lekarzem.
• Należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia działań niepożądanych.

Przyjmując jakikolwiek lek (nie tylko przeciwbólowy) w tym okresie, należy go ocenić, zwłaszcza pod kątem bezpieczeństwa dla kobiety, płodu i dziecka.