Egzema atopowa - czy Twoje dziecko też na nią cierpi?

Wyprysk atopowy powstaje w wyniku alergii. U dzieci, oprócz wyprysku atopowego, możemy spotkać się z wypryskiem kontaktowym, wypryskiem alergicznym, pieluszkowym zapaleniem skóry i wypryskiem łojotokowym. Jak je rozróżnić, jakie są objawy i jak leczyć wyprysk atopowy?

Egzema atopowa - atopowe zapalenie skóry

Atopia oznacza rodzaj reakcji alergicznej i obejmuje egzemę atopową, astmę i katar sienny.

Egzema atopowa jest przewlekłą, nawracającą chorobą zapalną skóry, która znacznie swędzi. Ma typowe miejsca występowania na ciele. Skóra jest sucha. Oprócz nieprzyjemnych objawów fizycznych, powoduje problemy psychospołeczne, poczucie niższości, niższą samoocenę, szczególnie w okresie dojrzewania.

Dotyka wszystkie grupy wiekowe, nieco częściej kobiety. Najczęściej występuje w okresie niemowlęcym, dotykając do 15-20% populacji dziecięcej. Wraz z wiekiem objawy zmniejszają się, aż do całkowitego zaniku. Tylko 3-5% dzieci pozostaje w wieku dorosłym.

U około 1/3 osób dotkniętych tą chorobą rozwija się również astma lub alergiczny nieżyt nosa. Leczenie jest długotrwałe.

Czynniki wpływające na rozwój wyprysku atopowego

• Genetyka - odgrywa dużą rolę w wystąpieniu choroby. Do 70% pacjentów z atopowym zapaleniem skóry ma rodzinną historię choroby atopowej.
• Odpowiedź immunologiczna
• Uszkodzenie bariery skórnej - występuje zmniejszona zawartość tłuszczu w warstwie rogowej naskórka. Objawia się to suchą skórą, przez którą alergeny i czynniki drażniące mogą łatwiej przenikać.

Czynnikami wyzwalającymi mogą być

• alergeny powietrznopochodne - kurz, pleśnie, roztocza, bakterie, drożdże, wirusy, kontakt ze zwierzętami
• alergeny pokarmowe - owoce cytrusowe, kakao, orzechy, mleko krowie, jaja, mak
• podrażnienia mechaniczne - ciasna, dopasowana odzież
• stres
• zmiany hormonalne u kobiet
• wpływ środowiska zewnętrznego - zimno, ciepło
• brak snu
• palenie tytoniu

Objawy wyprysku atopowego

Przebieg choroby zwykle zmienia się wraz z wiekiem. Niektóre etapy mogą jednak nie występować. Okresy pogorszenia i poprawy choroby występują naprzemiennie.

Etap 1 (wyprysk atopowy u niemowląt) występuje około 3-6 miesiąca życia i trwa od kilku miesięcy do 2 lat.

Pierwsze objawy pojawiają się na twarzy, zaczerwienienie, pęcherze, zwilżenie, tworzą się strupy. Dotknięta skóra bardzo swędzi, dziecko drapie się, jest niespokojne, źle śpi. Zadrapane miejsca mogą łatwo ulec zakażeniu.

Objawy mogą rozprzestrzenić się na całą twarz, włosy, przedramiona, golenie, a czasem nawet tułów.

Etap 2 (od niemowlęctwa do okresu dojrzewania) charakteryzuje się zmianami w dotkniętych obszarach. Egzema występuje najczęściej na kończynach, szyi i grzbietach dłoni i stóp.

Obszary te są czerwone, rozmyte, pokryte pęcherzami i strupami. Skóra jest drapiąca i pokryta strupami. Paznokcie mogą być nawet wyraźnie błyszczące od ciągłego drapania.

Skóra jest wyraźnie pogrubiona z wyraźną ulgą, szczególnie w okolicy łokci i kolan.

W stanie zapalnym czasami występują przebarwienia skóry, ale z czasem, po ustąpieniu stanu zapalnego, kolor skóry ulega poprawie.

Etap 3 (po okresie dojrzewania u dorosłych) charakteryzuje się dotkniętymi obszarami, takimi jak czoło, okolice oczu, szyja, ramiona, piszczele, klatka piersiowa. Występują plamy lichenifikacji. Niezmieniona skóra jest zauważalnie blada. Włosy mogą być cieńsze w wyniku stanu zapalnego.

Wyprysk atopowy może powodować podrażnienie spojówek, zaćmę z odwarstwieniem siatkówki.

Powikłaniami są różne infekcje spowodowane np. gronkowcem lub opryszczką.

Leczenie wyprysku atopowego

Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu osobistego i rodzinnego. Ocenia się przebieg choroby i bada skórę.

Leczenie jest skomplikowane i długotrwałe. Polega na przestrzeganiu zasad eliminacji alergenów z pożywienia, otoczenia, eliminacji stresu. Wskazane jest noszenie luźnej odzieży. Konieczna jest nauka przestrzegania prawidłowej higieny. Istotne jest nawilżanie i natłuszczanie skóry kąpielami natłuszczającymi.

W ostrej fazie choroby stosuje się okłady o działaniu łagodzącym i wysuszającym, maści kortykosteroidowe, antybiotyki na stany zapalne i leki przeciwhistaminowe przeciw swędzeniu.

Stosowane są również inne procedury terapeutyczne, zwłaszcza fototerapia, leczenie uzdrowiskowe.

Wskazane jest, aby nauczyć się obserwować, co wywołało zaostrzenie choroby. Dzięki temu można zapobiec nawrotom choroby w przyszłości.

Nie wszystkie egzemy są atopowe

Pieluszkowe zapalenie skóry

Skóra pod pieluszką jest stale podrażniona przez wilgoć, ciepło i dlatego łatwo ulega stanom zapalnym.

Pojawia się zaczerwienienie, początkowo gładkie, później skóra staje się szorstka.

Na początku dotknięty obszar swędzi, później boli, swędzi. Egzema jest zlokalizowana tylko w obszarach pod pieluchą, nie rozprzestrzenia się.

Wyprysk kontaktowy

Egzema kontaktowa to alergiczna choroba zapalna skóry, która rozwija się w ciągu kilku godzin lub dni w miejscu, które ma kontakt z alergenem, po wielokrotnym kontakcie ze skórą, np. po użyciu kosmetyków, kontakcie z chemikaliami, metalami, farmaceutykami, roślinami.

Skóra jest zaczerwieniona, swędzi, mogą tworzyć się pęcherze.

Łojotokowe zapalenie skóry

Dotyczy skóry głowy, twarzy i tułowia. Występuje na obszarach bogatych w gruczoły łojowe. Jest przewlekłą chorobą zapalną skóry. U dzieci objawia się żółtymi łuskami, które mocno przylegają do skóry. U dorosłych łuski są białawe, suche.

Zazwyczaj nie swędzą.

Wyprysk alergiczny - pokrzywka

Pojawia się bardzo szybko, rozprzestrzeniając się na otaczający obszar w ciągu kilku minut do godzin. Histamina, która jest uwalniana w reakcji alergicznej, powoduje zaczerwienienie. Tworzą się małe pryszcze, które wznoszą się ponad poziom skóry, a obszar intensywnie swędzi.