Jakie nowotwory i raki u kobiet znamy (objawy + leczenie)?

Rak odnosi się do szerokiej gamy chorób różnych części ciała i narządów. Jego wspólną cechą jest to, że własne komórki organizmu "wariują" i zaczynają rosnąć w niekontrolowany sposób.

Skupisko komórek nowotworowych przenika do otaczającego obszaru, ale może również rozprzestrzeniać się do odległych części ciała - przerzuty. Rak może zatem wystąpić w dowolnej części żywego organizmu.

Rak najczęściej występuje w miejscach, w których normalnie dochodzi do największej proliferacji komórek (np. tchawica, płuca, jelita) lub w miejscach, w których komórki są stymulowane przez hormony (np. prostata, jajniki, piersi).

Tabela czynników powodujących mutację komórek i wzrost guza

Różnice w budowie ciała kobiet również skutkują różnymi rodzajami raka

Budowa ciała kobiet i mężczyzn różni się w pewnych punktach, dlatego też znamy typy nowotworów, które występują wyłącznie u danej płci ze względu na specyfikę anatomiczną.

Na przykład, tylko mężczyźni mogą mieć raka prostaty, podczas gdy kobiety mogą mieć raka żeńskich narządów płciowych lub mniej znanego raka łożyska.

Rak piersi może być również uważany za nowotwór kobiecy, biorąc pod uwagę jego wysoką częstość występowania u kobiet, ale może on dotyczyć obu płci.

Chcesz dowiedzieć się więcej?
Czytaj z nami.

Rak sromu

Rak sromu odnosi się do procesu nowotworowego wpływającego na zewnętrzne żeńskie narządy płciowe.

Guzy te są histologicznie podzielone na kilka podgrup w zależności od konkretnej tkanki, w której powstają.

Histologiczna klasyfikacja nowotworów sromu:

• Guzy nabłonkowe - stanowią do 85% wszystkich guzów sromu. Powstają z nabłonka skórnego, nabłonka płaskonabłonkowego, nabłonka gruczołowego lub przydatków skórnych.
• Nowotwory mezenchymalne - ta grupa nowotworów obejmuje nowotwory wywodzące się z tkanek miękkich (tłuszczakomięsak, naczyniakomięsak, mięśniak gładkokomórkowy...).
• nowotwory melanocytowe - dotykające średnio od 2 do 10% głównie starszych pacjentek.

Jak objawia się rak sromu?

Pomimo różnorodności tkanek, z których mogą wyrastać nowotwory sromu, ich objawy mają wspólne cechy.

Typowym objawem jest długotrwałe swędzenie zewnętrznych narządów płciowych, które początkowo może być mylone przez pacjentkę z inną - zwykle zakaźną - chorobą, taką jak infekcja drożdżakowa.

Rzadziej upławy są również częstym objawem wielu chorób ginekologicznych.

W niektórych przypadkach występuje również ból w dotkniętym obszarze lub krwawienie ginekologiczne poza cyklem.

Swędzenie i późniejsze drapanie może powodować infekcję i miejscowy obrzęk, co prowadzi do problemów urologicznych i problemów z oddawaniem moczu.

Zmiany o charakterystycznych cechach

Obrzęk sromu może występować nie tylko z powodu świądu, ale także wraz ze zmianami skórnymi.

Zmiany złośliwe mają charakterystyczne cechy, a mianowicie leukoplakię, narośla i miejscowe krwawienie. W dotkniętym obszarze może również wystąpić owrzodzenie.

Zwykle występuje na dużych pryszczach, ale może być również widoczny na małych pryszczach, zewnętrznych narządach płciowych lub łechtaczce.

Czy zauważyłaś nowotwór na sromie?

Jeśli wyczułaś palpacyjnie nowy twór na sromie, musisz udać się do ginekologa (chyba że jest to wysypka lub uraz).

Lekarz specjalizujący się w ginekologii może już z doświadczenia ocenić nowotwór na podstawie jego wyglądu.

Uzupełnieniem podstawowego badania jest badanie histologiczne, które jest podstawą do postawienia ostatecznej diagnozy. Biopsja powinna być pobrana z każdego podejrzanego obszaru w okolicy zewnętrznych narządów płciowych.

Jakie są możliwości leczenia raka sromu?

Jeśli choroba zostanie zdiagnozowana wcześnie i nie ma przerzutów, najwłaściwsze jest chirurgiczne usunięcie guza. Ta metoda zwiększa wskaźnik przeżycia pacjentów do 60%.

Radioterapia okazała się skuteczna u pacjentek z węzłami pachwinowymi. Pozytywne węzły zwykle wskazują na przerzuty w tym obszarze.

Rak pochwy

Pochwa jest przewodem mięśniowo-naczyniowym, narządem łączącym macicę i zewnętrzne narządy płciowe kobiety.

Rak pochwy mający przyczynę bezpośrednio w pochwie jest bardzo rzadki.
Stanowi jedynie około 1,5% wszystkich nowotworów ginekologicznych.
Rak najczęściej atakuje komórki na powierzchni błony śluzowej pochwy, kanału rodnego.

Częściej występuje razem z rakiem szyjki macicy lub jako guz wyrastający z macicy lub sromu.
Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem lub jest spowodowane wirusem HPV.

Najczęstsze rodzaje raka pochwy:

• Rak płaskonabłonkowy pochwy (najczęstszy typ raka pochwy z komórek nabłonkowych).
• gruczolakorak pochwy (rak komórek gruczołowych)
• czerniak pochwy (nowotwór komórek produkujących barwnik - melanocytów)
• mięsak pochwy (nowotwór tkanki łącznej lub mięśniowej).

Stadia raka pochwy:

• Etap I - rak ograniczony do ściany pochwy
• Etap II - rak, który rozprzestrzenił się na otaczające tkanki
• Stadium III - rak, który rozprzestrzenił się do miednicy
• Etap IV.A - rak rozprzestrzeniający się do otaczających narządów (pęcherz moczowy, odbytnica)
• Stadium IV.B - rak rosnący poza pochwą (przerzuty do odległych narządów, takich jak wątroba).

Opcje leczenia raka pochwy zależą od konkretnego typu nowotworu i stadium choroby!

Symptomatologia raka pochwy

Wczesne stadia choroby są bezobjawowe, dlatego regularne badania ginekologiczne odgrywają ważną rolę w ich wczesnym rozpoznaniu.

Objawy raka pochwy obejmują specyficzne objawy, takie jak ból w okolicy pochwy promieniujący do podbrzusza, nieregularne miesiączki, brak miesiączki, krwawienie poza cyklem, krwawienie po stosunku, krwawienie menopauzalne i wodniste upławy.

Niespecyficzne objawy obejmują problemy z oddawaniem moczu. Wzrost guza powoduje ból przy oddawaniu moczu, ból w okolicy brzucha i miednicy oraz często powoduje zaparcia.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów ryzyka?

Gdy objawy wskazują na raka pochwy, konieczna jest wizyta u ginekologa.

Podstawą badania jest sprawdzenie nie tylko pochwy, ale również szyjki macicy, z której guz w niektórych przypadkach schodzi do pochwy.

Badanie ginekologiczne uzupełnia się badaniem USG, czasem badaniem RTG. Równie ważne są wyniki badań laboratoryjnych.

Rak szyjki macicy i trzonu macicy

Rak szyjki macicy jest dobrze znaną chorobą. O raku trzonu macicy nie mówi się tak wiele. Obie choroby są chorobami onkologicznymi macicy. Różnią się w zależności od miejsca, w którym guz się rozpoczął.

Nowotwory macicy według miejsca pochodzenia:

• nowotwór złośliwy szyjki macicy
• rak zewnątrzszyjkowy
• nowotwór złośliwy cieśni macicy
• rak endometrium
• nowotwór złośliwy myometrium
• nowotwór złośliwy dna macicy
• nowotwór złośliwy obejmujący więcej niż jeden obszar trzonu macicy.

Rak szyjki macicy jest wywoływany przez wirusa HPV

Rak szyjki macicy (carcinoma cervix utheri) to nowotwór powstający w tkance szyjki macicy. Występuje u osób w młodszym wieku, głównie w krajach rozwiniętych.

Jest spowodowany zakażeniem nabłonka w tym obszarze wirusem brodawczaka ludzkiego, znanym również jako HPV. W niektórych przypadkach dochodzi do samoistnego wyleczenia. W innych infekcja przekształca się w raka.

Ryzyko zachorowania na raka wzrasta w połączeniu z innymi czynnikami ryzyka, takimi jak rozwiązłość seksualna, niewłaściwa higiena, obniżona odporność, ciąże mnogie, długotrwałe lub nieprawidłowe stosowanie antykoncepcji, genetyka, alkohol, palenie tytoniu.

Ciekawostka:
Liczba zgonów z powodu raka szyjki macicy spada.
Wynika to z przesiewowych badań cytologicznych, które wcześnie wykrywają zmiany przedrakowe, oraz szczepień przeciwko HPV.
Późniejsze leczenie gwarantuje, że choroba nie rozwinie się do stadium raka inwazyjnego.

Jakie są przyczyny raka macicy?

Rak trzonu macicy (carcinoma corpus uteri) to nowotwór wywodzący się z wyściółki endometrium (wewnętrznej wyściółki macicy). Z tego powodu nazywany jest również rakiem endometrium. Występuje w starszym wieku, głównie po menopauzie.

Jest spowodowany nadmierną ilością estrogenu (podobną do działania testosteronu w raku prostaty). Grupy ryzyka wśród kobiet to zatem pacjentki po menopauzie z późnym początkiem, pacjentki przyjmujące hormonalne środki antykoncepcyjne, pacjentki, które jeszcze nie rodziły i pacjentki bezpłodne.

Wysokie ryzyko występuje również u pacjentek otyłych oraz z wysokim ciśnieniem krwi lub cukrzycą.

Rak jajnika i jajowodu

Rak jajnika i jajowodu dotyka kobiety w każdym wieku. Jednak częstość występowania choroby wzrasta wraz z wiekiem. Do 80% tych nowotworów złośliwych diagnozuje się u pacjentek w wieku powyżej 50 lat.

Rozkład typów nowotworów w zależności od lokalizacji:

• rak jajnika
• rak więzadła szerokiego macicy
• nowotwór złośliwy więzadła zaokrąglonego macicy
• nowotwór złośliwy przymacicza
• nowotwór złośliwy przydatków macicy
• nowotwór złośliwy wielu obszarów jajowodu.

Klasyfikacja typów nowotworów według tkanki, z której powstają:

• guzy nabłonkowe - powstają z nabłonka powierzchownego
• guzy zarodkowe - powstają z komórek biorących udział w tworzeniu płodu
• guzy gonadostromalne - powstają z wyspecjalizowanej środkowej warstwy komórek zarodkowych.

Nabłonkowy rak jajnika jest najczęstszym typem raka jajnika i obejmuje raka jajnika, raka jajowodu i raka otrzewnej. Jest częstą przyczyną śmiertelności z powodu raka u kobiet.

Kiedy powinniśmy myśleć o raku jajnika i jajowodu?

Ten typ nowotworu może dotknąć każdą z nas. Jak wspomniano, ryzyko jego rozwoju wzrasta wraz z wiekiem. Nie jest to jednak jedyny czynnik ryzyka.

Czynniki ryzyka raka jajnika i jajowodu:

• Kategoria wiekowa
• predyspozycje genetyczne
• niezdrowy tryb życia (palenie, alkohol, inne)
• antykoncepcja (nieprawidłowe i wielokrotne stosowanie)
• hormonalna terapia zastępcza

Jak się objawia?

Rak jajnika i jajowodu, jak większość chorób, nie objawia się od razu. Z tego powodu często wykrywany jest zbyt późno, w zaawansowanym stadium.

Regularne badania ginekologiczne pomagają wykryć większość z nich przypadkowo.

Niespecyficzne objawy obejmują zmęczenie, złe samopoczucie, nudności, wymioty, wzdęcia, brak apetytu, różnego rodzaju problemy trawienne czy trudności z oddawaniem moczu.

Pierwsze objawy często wskazują na wysoki stopień zaawansowania choroby. Należą do nich bóle brzucha, miednicy i okolicy krzyżowej, podrażnienie otrzewnej, nieregularność cyklu miesiączkowego, krwawienie po lub w trakcie stosunku płciowego oraz krwawienie menopauzalne.

Jednym z objawów, szczególnie w przypadku raka jajnika, jest tak zwana wirylizacja. Oznacza to męskie cechy u kobiety, takie jak męskie owłosienie łonowe, pogrubienie głosu itp.

Czy raka jajnika można wyleczyć?

Po postawieniu diagnozy, tj. po pobraniu tkanki do badania histologicznego z potwierdzeniem raka, u młodych kobiet wykonuje się częściową resekcję dotkniętej chorobą części jajnika w celu zachowania płodności.

Nie zawsze jest to możliwe. Istnieje ryzyko niepłodności, ponieważ często konieczne jest całkowite usunięcie jajników. Jeśli guz rozrósł się do macicy, konieczne jest usunięcie całej macicy (histerektomia).

Z wyjątkiem guzów jajnika o granicznej złośliwości, zawsze wskazana jest chemioterapia.

Rak łożyska

Ciąża jest uważana za najpiękniejszy okres w życiu kobiety. Uczucie bycia matką jest nie do opisania.

Ciąża ma jednak swoje minusy. Wiąże się z porannymi mdłościami, przyrostem masy ciała, obrzękami i bólem nóg. Istnieją również różne choroby, takie jak wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca ciążowa, depresja i psychoza laktacyjna.

Niewiele osób uwierzyłoby, że w tym cudownym okresie wzrasta również ryzyko zachorowania na raka, a konkretnie raka łożyska, który dotyka około jednej na 20 000 kobiet.

Powstaje z różnych części trofoblastu, co jest podstawą do podziału na trzy podstawowe typy raka:

1. choriocarcinoma (najczęstszy).
2. guz łożyska
3. nabłonkowy guz trofoblastyczny

Kiedy łożysko zabija

Rak łożyska (choriocarcinoma) jest bardzo rzadkim rodzajem raka, który dotyka wyłącznie kobiety. Występuje w czasie ciąży lub wkrótce po zapłodnieniu.

Występowanie topograficzne: Rak kosmówki często występuje w Azji, Wietnamie i Ameryce Południowej. Rzadziej występuje w Europie. To występowanie topograficzne nie zostało jeszcze wyjaśnione.

Ten typ nowotworu wywodzi się z trofoblastu. Trofoblast to cienka warstwa płaskich i prostopadłościennych komórek nabłonkowych blastocysty, która rozwija się w wyniku podziału komórkowego z moruli około 5 dnia po zapłodnieniu komórki jajowej.

Jest to tkanka embrionalna, która w 14 dniu wnika w wyściółkę macicy, mięśnie i naczynia krwionośne. Poprzez krwiobieg dociera do mózgu, płuc, wątroby i innych narządów. Proces ten nazywany jest inwazją trofoblastyczną.

Podczas tego procesu tkanka embrionalna jest narażona na degenerację w tkankę nowotworową. Ponieważ inwazja trofoblastu występuje w macicy, do 80% raków kosmówki występuje również w macicy. Jednak inwazja trofoblastu może również wystąpić w innych narządach, do których przenika trofoblast.

Ryzyko wystąpienia raka łożyska utrzymuje się przez cały okres ciąży, jednak najczęściej powstaje on we wczesnym okresie ciąży!

Czy można wcześnie zdiagnozować raka kosmówki?

Rozpoznanie raka kosmówki opiera się na badaniu krwi, w którym hormon ciążowy hCG jest obecny nawet po zakończeniu ciąży. Hormon ten jest nadal wytwarzany przez guz.

Podczas ciąży krwawienie lub poronienie może wskazywać na raka. Inne możliwe metody badania obejmują USG lub RTG.

Nieprawidłowa morfologia łożyska jest oczywista. Jest ono obrzęknięte, a jego kosmki są widoczne gołym okiem - normalnie są mikroskopijne.

Opcje leczenia raka kosmówki

W przeszłości diagnoza raka kosmówki była równoznaczna ze śmiercią pacjentki. Obecnie większość tych guzów jest stosunkowo dobrze uleczalna.

Istnieje kilka wysoce skutecznych leków, które są dobierane indywidualnie dla każdego pacjenta. Lek metotreksat, który blokuje kwas foliowy, który powoduje wzrost guza, pozostaje w czołówce.

Ciekawostka:
Czas odgrywa dużą rolę w powodzeniu leczenia. Prawidłowa diagnoza i rozpoczęcie leczenia w ciągu trzech miesięcy od porodu stwarza niskie ryzyko dla zdrowia. Diagnoza po sześciu miesiącach i przy wysokim poziomie hCG wskazuje nie tylko na duży guz, ale także na rozwój przerzutów i niewielkie szanse na wyleczenie. Każda kobieta może indywidualnie monitorować poziom hCG w domu po porodzie za pomocą testu ciążowego i szukać wczesnej pomocy medycznej.

Rak piersi

Chociaż, co zrozumiałe, rak piersi kojarzy nam się głównie z płcią żeńską i różowymi wstążkami, dotyka on również mężczyzn.

Jednak u kobiet jest to drugi najczęściej występujący nowotwór. W przeszłości nękał on starsze kobiety. Obecnie diagnozuje się coraz więcej młodszych pacjentek w wieku od 25 do 45 lat.

Perspektywy leczenia raka piersi są bardzo korzystne, jeśli choroba zostanie wcześnie wykryta.

Jednak choroba często oznacza usunięcie piersi, co ma również wpływ psychologiczny na pacjentkę. Piersi zawsze były symbolem kobiecości. Usunięcie jednej z nich wpływa na jakość życia kobiety i może powodować poczucie niższości, utratę kobiecości, depresję lub inne problemy psychologiczne.

Rak piersi dotyka różnych części piersi

Pierś jest narządem gruczołowym zlokalizowanym obustronnie z przodu klatki piersiowej, przyczepionym do mięśnia piersiowego.

Składa się głównie z gruczołów tłuszczowych i mlecznych przypominających winogrona. U mężczyzn gruczoły są pozbawione przewodów i zahamowane. Kończą się z przodu brodawką sutkową i otoczką.

Rak piersi to wspólna nazwa kilku nowotworów złośliwych piersi lub nowotworów różnych części piersi.

Proces nowotworowy dotyczy różnych części piersi:

• rak sutka i otoczki
• rak śródpiersia
• rak górnego wewnętrznego kwadrantu piersi
• nowotwór złośliwy dolnego wewnętrznego kwadrantu piersi
• nowotwór złośliwy górnego zewnętrznego kwadrantu piersi
• nowotwór złośliwy dolnego zewnętrznego kwadrantu piersi
• nowotwór złośliwy części pachowej piersi
• nowotwór złośliwy pokrywający więcej niż jedną część piersi.

Ciekawostki:
Nie każdy guzek w piersi jest nowotworem. Jednak każdy nowy guzek musi być zbadany przez lekarza.
W piersiach kobiet występują różnej wielkości guzki zbudowane z tkanki łącznej lub torbiele.
Te zmiany włóknisto-torbielowate są spowodowane cyklem życia kobiety. Zwykle znikają samoistnie, nie później niż w okresie menopauzy.

Zapobieganie i wczesne wykrywanie choroby

W przypadku raka piersi ważne jest, aby edukować pacjentów na temat tego, co pociąga za sobą choroba, jak ją wcześnie wykryć i jakie są opcje leczenia. Więcej kobiet musi zostać pozbawionych błędnego przekonania, że rak piersi jest chorobą nieuleczalną i koniecznie śmiertelną.

O raku piersi powinny pamiętać wszystkie kobiety, zwłaszcza te z grupy wysokiego ryzyka.

Kobiety z grupy ryzyka:

• kobiety, które w przeszłości chorowały na raka piersi
• pacjentki z dodatnim wywiadem rodzinnym (tj. bliski krewny chorował na raka piersi)
• pacjentki, które jeszcze nie rodziły lub zaszły w ciążę po raz pierwszy po 30. roku życia
• pacjentki z grupy wysokiego ryzyka (> 50 lat)

Regularne badania ginekologiczne i samobadanie piersi są również niezbędne w profilaktyce.
W ramach badania ginekologicznego mammografia jest najbardziej wiarygodną metodą diagnostyczną tej choroby.

Informacje o tym, że mammografia i emitowane przez nią promieniowanie rentgenowskie powodują raka, nie zostały udowodnione. Dlatego obawy przed rakiem po badaniu są bezpodstawne.

Samobadanie piersi:

• Samobadanie piersi w domu powinno być wykonywane przynajmniej raz w miesiącu
• najlepszy czas to kilka pierwszych dni po zakończeniu miesiączki
• w celu zaobserwowania np. widocznych gołym okiem guzków, wybrzuszeń, zmian wielkości, kształtu i koloru piersi oraz brodawek sutkowych
• najlepiej przeprowadzić badanie palpacyjne pod prysznicem, ponieważ łatwiej jest palpować wilgotną skórę