Lakowanie zębów u dzieci: czy ma sens i czym się je lakuje?

Zapobieganie próchnicy zębów powinno być zatem na uwadze każdego odpowiedzialnego rodzica. Czy wiesz, co możesz zrobić, aby zapobiec lub przynajmniej zminimalizować bolesne doświadczenia dziecka u dentysty?

Jedną z opcji jest plombowanie zębów, ale tylko pod pewnymi warunkami.

Jak rosną zęby mleczne i czym różnią się od zębów stałych u dorosłych?

Zęby mleczne odgrywają ważną rolę. Znaczenie ich pielęgnacji jest często niedoceniane. Zęby te utrzymują miejsce dla zębów stałych i są ważne dla wzrostu szczęki. Są również potrzebne do prawidłowego mówienia lub wymowy.

Jeśli zęby mleczne ulegną próchnicy lub innemu uszkodzeniu, będzie to miało konsekwencje również dla zębów stałych.

Zęby mleczne są szczególnie podatne na próchnicę ze względu na brak mineralizacji oraz widoczne wgłębienia i szczeliny na ich koronach. W tych miejscach łatwo tworzy się płytka nazębna i namnażają się bakterie.

Zęby mleczne są pierwszymi zębami, które pojawiają się w jamie ustnej dziecka. Wyjątkiem są tak zwane zęby przedlaktacyjne, które mogą być obecne już po urodzeniu. Jest to jednak zjawisko odosobnione.

Takie zęby są niepożądane i powinny zostać usunięte.

Zwykle około szóstego miesiąca życia zaczynają wyrzynać się pierwsze zęby mleczne. Okres ten, zwany również okresem zębów mlecznych, trwa do około trzeciego roku życia. W tym wieku zęby mleczne powinny być kompletne.

Około szóstego roku życia wyrzynają się pierwsze zęby stałe, szóstki. Nie mają one mlecznego prekursora i wyrzynają się w rzędzie za mlecznymi piątkami. Dlatego wielu rodziców ich nie zauważa. Zwykle oczekują, że jedynki wypadną i wyrżną się, ale zwykle następują one po wyrznięciu się dorosłych szóstek.

Często nie poświęca się im tyle uwagi, co jest również powodem ich częstych wad rozwojowych.

Przeczytaj również artykuł.

Przybliżony czas ząbkowania

Wyrzynanie się zębów mlecznych i stałych jest indywidualne dla każdej osoby. Liczby podane w tabeli mają jedynie charakter orientacyjny. W razie wątpliwości nie wahaj się jednak skontaktować ze swoim dentystą.

Przeczytaj więcej o zębach lub ich pielęgnacji w artykule.

Czym jest lakowanie zębów?

Jama ustna jest pierwszą częścią układu trawiennego, w której jedzenie jest gryzione, żute lub mieszane ze śliną, która zawiera enzymy ważne dla przetwarzania żywności.

Zęby są ważną częścią całego układu trawiennego. Jednak ich powierzchnia zawiera różne rowki lub szczeliny, w których mogą gromadzić się resztki jedzenia. Zapewnia to idealne środowisko do namnażania się bakterii. Tworzą one kwas po dodaniu cukrów z pożywienia.

Powoduje to korozję szkliwa zębów, co prowadzi do próchnicy.

Te części powierzchni zębów mogą być trudne do wyczyszczenia. Szczeliny, zwłaszcza w zębach dzieci, mogą być tak małe, że włosie szczoteczki do zębów jest zbyt duże, aby je wyczyścić. Powierzchnie żujące zębów, które nie są jeszcze wystarczająco zmineralizowane, są szczególnie podatne na próchnicę. Są to tak zwane szóstki i siódemki.

Nawet dzieci, które dokładnie szczotkują zęby, mogą łatwo nabawić się ubytków.

Należy to jednak robić na zdrowych i nieuszkodzonych zębach. Jest to tak naprawdę rodzaj zaklejenia tych szczelin i nierówności czymś w rodzaju laku. Taki ząb ma gładką powierzchnię i czyszczenie jest łatwiejsze i skuteczniejsze.

Nie oznacza to, że o dany ząb nie trzeba już dbać, chodzi jedynie o ułatwienie czyszczenia nierówności i szczelin na powierzchniach żujących zęba. W ten sposób prawidłowe i regularne czyszczenie skutecznie zapobiega próchnicy.

Dla kogo i na jakich zębach wykonuje się lakowanie?

Stomatolodzy zazwyczaj zalecają lakowanie zębów u dzieci, jak najszybciej po wyrżnięciu się pierwszych zębów stałych. Istnieją przypadki, w których lakowanie można wykonać również na zębach mlecznych. Są to szczególnie dzieci, które mają dużą próchnicę.

Ważna jest jednak również współpraca dziecka.

Zabieg przeprowadza się głównie na zębach trzonowych, na tzw. powierzchniach żujących. Powierzchnie te mają największy kontakt z pokarmem i znajduje się na nich najwięcej bruzd. Miejscem lakowania może być również boczna ściana zęba, gdzie znajdują się kieszonki.

Są to najczęstsze lokalizacje bocznych powierzchni dolnych szóstek i podniebiennych powierzchni górnych szóstek.

Najczęściej plombowana jest tylko górna, żująca część zęba, dlatego możliwe jest, aby dziecko zaplombowało ząb, który nie jest jeszcze całkowicie wyrżnięty.

Możliwe jest również plombowanie zęba wypełnionego i zęba dorosłego. Zależy to jednak od oceny lekarza. W żadnym wypadku nie należy jednak plombować zęba z próchnicą.

Jak przebiega plombowanie, "wypełnianie" i czym plombuje się zęby?

Tylko zdrowy ząb bez próchnicy może być plombowany.

Dlatego pierwszym krokiem jest zawsze badanie kontrolne, które można również wykonać za pomocą zdjęć rentgenowskich zgryzu (bitewing) lub za pomocą badania laserowego przy użyciu urządzenia zwanego diagnodentem.

Ząb należy dokładnie oczyścić. Lekarze stosują szczotkę obrotową z przepływem powietrza (piaskowanie) lub tak zwany airpolishing, który w uproszczeniu jest procesem czyszczenia lub polerowania przy użyciu wody, powietrza i specjalnego proszku. Ząb jest następnie sterylizowany ozonem. Niszczy to mikroorganizmy obecne na zębie.

Na powierzchnię nakładana jest niewielka ilość kwasu fosforowego.

+

Zapewnia to przyleganie masy wiążącej do powierzchni zęba.

+

Za pomocą cienkiego pędzelka lub małej strzykawki nakładany jest sam uszczelniacz.

+

Sonda służy do sprawdzenia, czy pod uszczelniaczem nie utworzyły się niepożądane pęcherzyki powietrza.

Na koniec obszar jest naświetlany światłem UV, które powoduje utwardzenie i fluoryzację uszczelniacza. Procedura trwa około 5 minut, a po zabiegu można jeść i pić niemal natychmiast.

Czym jest fluoryzacja zębów?

Fluoryzacja jest w rzeczywistości kolejną alternatywą dla zapobiegania próchnicy zębów. Może być wykonywana samodzielnie, ale jest również preferowana, gdy zęby są plombowane. Polega na zastosowaniu fluoru, który zwiększa odporność zębów na kwasy wytwarzane przez bakterie w płytce nazębnej.

Fluoryzacja może być ogólnoustrojowa lub miejscowa. Fluoryzacja ogólnoustrojowa polega na dodawaniu fluoru do diety, takiej jak mleko, woda lub przyjmowanie tabletek fluorkowych.

Fluoryzacja miejscowa jest częściej stosowana. W tej metodzie substancje zawierające fluor są nakładane miejscowo na zęby.

Jakie uszczelniacze są stosowane?

Istnieją różne uszczelniacze. Są białe lub półprzezroczyste, ale także w różnych odcieniach. Tak więc istnieje szeroki wybór do wyboru. Można je więc dostosować do koloru zębów. Dla dzieci, białe są używane częściej, dla łatwiejszej kontroli.

W przypadku dorosłych preferowane są odcienie jak najbardziej zbliżone do koloru zębów ze względu na estetykę.

Uszczelniacze na bazie żywicy są jednymi z bardziej estetycznych i trwałych, ale są stosowane tylko u dobrze współpracujących pacjentów, ponieważ praca z tym uszczelniaczem wymaga możliwie suchego środowiska.

Mniej wymagające suchego środowiska jamy ustnej są uszczelniacze oparte na cementach szkło-jonomerowych. Są one stosowane szczególnie u dzieci ze względu na ich niskie koszty utrzymania. Są one jednak mniej estetyczne.

Kontrola uszczelnionego zęba

Zęby zabezpieczone uszczelniaczami powinny być kontrolowane dwa razy w roku. Rutynowe badania profilaktyczne powinny być przeprowadzane równie często.

Integralność uszczelniaczy, które są kontrastowe, można łatwo sprawdzić gołym okiem. Mimo to kontrola przez dentystę jest oczywiście konieczna. Przezroczyste uszczelniacze są sprawdzane za pomocą sondy. W razie potrzeby uszczelniacz można uzupełnić lub całkowicie usunąć i zastąpić nowym.

Jak długo utrzymują się uszczelniacze dentystyczne?

Ogólnie rzecz biorąc, plomba na zębie wystarcza na około trzy do pięciu lat. Zależy to od wielu czynników. Są to głównie wpływy zewnętrzne, takie jak spożywanie żywności lub przestrzeganie higieny jamy ustnej. Zależy to również od pozycji zębów w kolejności zębów.

Fakt, że zęby dzieci rozwijają się do około 12 lub 13 roku życia również ma wpływ na trwałość zalakowanych zębów.

Wady i zagrożenia związane z lakowaniem

Wielu rodziców polega na tym, że dzieci nie są narażone na rozwój próchnicy po zalakowaniu zębów. Zdarza się, że zaniedbują higienę jamy ustnej lub dobre nawyki żywieniowe. Jednak ząb jest zaplombowany tylko w niektórych, najczęściej gryzących częściach. Tak więc cały ząb lub inne zęby nie są w żadnym wypadku chronione.

Nadal ważne jest, aby dziecko regularnie i dokładnie szczotkowało zęby. Oczywiście ważne jest również zminimalizowanie spożycia słodkich pokarmów lub napojów. Tworzą one kwaśne środowisko w jamie ustnej, które wraz z płytką nazębną jest idealne dla bakterii i rozwoju próchnicy.

Ważne jest również używanie szczoteczki międzyzębowej lub nici dentystycznej.

Interesujące informacje można również znaleźć w artykule Jak wybrać szczoteczkę do zębów?

Innym ryzykiem, które może wystąpić, jest przeoczenie próchnicy zębów przed uszczelnieniem. Może ona niezauważalnie wzrosnąć pod uszczelniaczem.