Moczenie u dzieci - obciążenie dla dziecka, ale także dla jego rodziny

U dzieci moczenie nocne jest dość powszechne. Problem ten ma ogromny wpływ na sferę społeczną i psychikę dziecka.

Dzieci z problemem moczenia nocnego mogą odczuwać dużą presję i często mają obniżoną samoocenę.

Dlaczego moczenie nocne występuje u dzieci?

Występowanie moczenia nocnego i jego przyczyny wciąż nie są do końca wyjaśnione. W jego występowanie zaangażowane są czynniki genetyczne, stan układu naczyniowego i nerwowego oraz głębokość snu. Statystycznie cierpią na nie głównie chłopcy.

W niedawnej przeszłości moczenie nocne u dzieci było uważane za rodzaj tabu. Wywierało to dużą presję na dotkniętą nim osobę i jej bliską rodzinę. Utrudniało to również diagnozę i leczenie.

Czy masz w domu dzieci w wieku przedszkolnym?

• Czy Twój przedszkolak często choruje?
• Wszy i inne pasożyty lub choroby w naszych szkołach i przedszkolach

Kiedy należy zająć się moczeniem nocnym u dzieci?

Moczenie nocne po ukończeniu 5. roku życia jest już uważane za sytuację, którą należy się zająć. W przypadku moczenia nocnego w ciągu dnia jest to okres między 3. a 4. rokiem życia dziecka.

Aktywne leczenie jest zalecane w przypadku moczenia nocnego występującego u dziecka w wieku powyżej 7 lat. W tym wieku korekta nie jest już prawdopodobna spontanicznie.

Chociaż zniknięcie moczenia nocnego u dzieci zwykle następuje bez żadnej interwencji, w razie potrzeby lepiej jest rozpocząć leczenie wcześniej niż później. Dlatego wszelkie wątpliwości należy omówić z lekarzem w odpowiednim czasie.

Rodzaje moczenia nocnego i czynniki na nie wpływające

W przypadku moczenia nocnego ważne jest, aby wyjaśnić rodzaj moczenia nocnego, czynniki wpływające na dziecko i jego wiek. Wiek graniczny, w którym moczenie nocne jest uważane za moczenie nocne, to 5. rok życia.

Moczenie wtórne

Moczenie nocne wtórne to termin określający moczenie nocne, które występuje po okresie suchym trwającym co najmniej sześć miesięcy, gdy dziecko nie miało problemu z zatrzymywaniem moczu.

Zwykle ma podłoże psychologiczne i może być spowodowane rozwodem rodziców, śmiercią w rodzinie, zastraszaniem itp.

Moczenie pierwotne

Moczenie nocne pierwotne oznacza uporczywe moczenie nocne od urodzenia. Według niektórych źródeł dotyka ono do 10% dzieci w wieku 7 lat.

Moczenie nocne

Moczenie nocne (technicznie enuresis nocturna) ma najczęściej charakter pierwotny. Jest to zatem głównie moczenie nocne, które utrzymuje się od urodzenia i zwykle nie jest przejawem żadnego zaburzenia organicznego lub psychicznego.

Pęcherz nadreaktywny

U dzieci ten typ moczenia nocnego charakteryzuje się częstym parciem na mocz nawet w niewielkich ilościach, pośpiesznym i szybkim oddawaniem moczu oraz występowaniem głównie w ciągu dnia. W nocy dziecko zwykle jest w stanie utrzymać mocz.

Często temu typowi towarzyszy krzyżowanie nóg, siedzenie lub siadanie. Ten typ jest związany ze stopniowym rozwojem funkcji dolnych dróg moczowych.

Po ukończeniu 4 roku życia dziecko powinno być w stanie rozpoznać potrzebę oddania moczu na czas i świadomie ją opóźnić lub przerwać.

Dziecko z trudnościami w oddawaniu moczu powinno być zbadane i leczone nie później niż w 5. roku życia.

Definicje niektórych terminów według Międzynarodowego Towarzystwa Kontynencji Pediatrycznej

Istnieje kwestionariusz, który pomaga lekarzowi rozróżnić rodzaj moczenia nocnego, a tym samym określić leczenie. Zawiera on pytania dotyczące częstotliwości moczenia nocnego lub dziennego, a także przebytych chorób itp.

Postępowanie i leczenie moczenia nocnego

Lekarz pierwszego kontaktu jest tym, który zna rozwój psychomotoryczny dziecka, a także warunki społeczne w rodzinie, dlatego może najskuteczniej rozpocząć diagnostykę i leczenie.

Jeśli podczas badania lekarz pierwszego kontaktu stwierdzi problem w obrębie narządów płciowych lub układu moczowego, konieczna jest współpraca z urologiem lub neurologiem dziecięcym.

Dla lekarza ważna jest informacja o charakterze wycieku moczu, np. czy jest to moczenie dzienne czy nocne, a także czy jest to tylko tzw. kapanie, czy też dziecko odczuwa pewien dyskomfort podczas oddawania moczu.

Lekarz powinien być pewnego rodzaju wsparciem i pomocą w radzeniu sobie z problemem oddawania moczu, jednak główna aktywność powinna leżeć po stronie rodziców, którzy często zrzucają odpowiedzialność na lekarza.

Przyczyny moczenia nocnego są różne, a więc i leczenie może być indywidualne. Nie da się zatem wskazać jednej metody leczenia dla wszystkich przypadków wycieku moczu.

Zaangażuj dziecko w rozwiązanie problemu

Zmotywuj dziecko, dając mu notatnik, w którym samo będzie zapisywać sukcesy i suche noce.

Ważne jest, aby stworzyć spokojną atmosferę w domu i nagradzać każdy sukces pochwałą lub nawet drobną nagrodą. Nigdy nie karz dziecka za porażkę.

Alarm enuretyczny

W ramach leczenia uzupełniającego istnieją również tak zwane alarmy enuretyczne, które są stosowane w przypadku moczenia nocnego. Jest to urządzenie, które zawiera czujnik wychwytujący wyciekający mocz i alarm ostrzegający dziecko o moczeniu nocnym.

Alarm ten zwykle zawiera lampkę, która wraz z efektem wibracji i dźwięku włączy się przy pierwszej kropli wyciekającego moczu. Bodźce te obudzą dziecko.

Następnie ważne jest, aby dziecko zrealizowało potrzebę skorzystania z toalety. Wymagana jest współpraca rodzica, aby to nadzorować.

Leczenie za pomocą aparatu pobudzającego prawdopodobnie polega na promowaniu dojrzewania reakcji pobudzenia, która jest upośledzona u dzieci z moczeniem nocnym.

Leki jako rozwiązanie?

O farmakoterapii, czyli rozwiązaniu problemu moczenia nocnego za pomocą leków, decyduje lekarz. Przykładem mogą być leki takie jak trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki antycholinergiczne lub desmopresyna.

Decyzję o przepisaniu leczenia farmakologicznego podejmuje wyłącznie lekarz.

Jeśli moczenie nocne utrzymuje się dłużej niż 12-18 miesięcy pomimo połączonego i rzetelnie przestrzeganego leczenia, dziecko powinno być leczone w specjalistycznym ośrodku.

Środki zaradcze i inne rozwiązania

Leczenie rozpoczyna się od dokładnej edukacji rodziców i dziecka. Terapia koncentruje się na przygotowaniu dziecka do odczuwania wypełnienia pęcherza. Następnie wykonuje się różne ćwiczenia pęcherza, które powinny być wykonywane w formie zabawy.

Ćwiczenia pęcherza obejmują:

• wydłużanie przerw między oddawaniem moczu
• próby tłumienia potrzeby oddania moczu
• próby opóźniania oddawania moczu

Ważne jest, aby nie karać dziecka za niepowodzenia, ale raczej je zachęcać.

Modyfikacja snu jest ważną częścią systemu leczenia moczenia nocnego. Dziecko powinno przyzwyczaić się do stałego czasu. Pomieszczenie, w którym śpi, powinno mieć niższą temperaturę i być dobrze wentylowane.

Nie należy zmuszać dziecka do oddawania moczu w stanie półsnu. Dziecko może łatwo skupić się na podobnej czynności podczas snu, co może prowadzić do moczenia nocnego.

Ważne jest, aby dziecko przyjmowało większość płynów rano. Dobrym pomysłem jest stopniowe zmniejszanie spożycia płynów po południu i wieczorem. Nie oznacza to pozostawienia dziecka całkowicie spragnionego.

Wskazane jest, aby ostatnie spożycie płynów miało miejsce na godzinę przed snem. Jeśli dziecko chce się napić w tym czasie, należy podać tylko 3-4 łyki zwykłej wody.

Należy ograniczyć spożycie słodkich napojów i napojów zawierających kofeinę.

Krótki przegląd odpowiednich i nieodpowiednich napojów dla dziecka

Więcej informacji o tym, jakie płyny są odpowiednie dla dziecka i w jakich ilościach można znaleźć w artykule Odwodnienie u dzieci może być niebezpieczne.

Wieczorem ważne jest również, aby nie spożywać owoców o wysokiej zawartości wody, takich jak arbuz.

Wieczorne wytyczne dotyczące pory snu:

• Dziecko powinno kłaść się spać o stałej porze
• wietrzyć pokój przed snem
• nie używaj pieluch w nocy, zastąp je gumową podkładką na łóżko
• dziecko musi prawidłowo oddać mocz przed pójściem spać.
• Unikaj wieczornych stresów, takich jak odrabianie lekcji lub oglądanie telewizji.
• droga do toalety powinna być wolna i delikatnie oświetlona.

Ćwiczenia kontrolujące pęcherz i drogi moczowe

Ćwiczenia poprawiające funkcjonowanie i kontrolę pęcherza i dróg moczowych obejmują ćwiczenia mające na celu wydłużenie przerw między oddawaniem moczu i przerywanie oddawania moczu.

Przedłużanie oddawania moczu

Przy pierwszej potrzebie oddania moczu dziecko powstrzymuje mięśnie przed oddaniem moczu.

Przerywane oddawanie moczu

Podczas oddawania moczu poproś dziecko, aby przerwało oddawanie moczu na krótki czas. Następnie może wznowić i ponownie przerwać oddawanie moczu. Może to powtórzyć 2-3 razy podczas każdego oddawania moczu.