Tkanki łączne: jakie są ich funkcje, rodzaje tkanek i choroby?

Tkanka łączna to tkanka składająca się z komórek i substancji międzykomórkowej. Pod względem funkcji mechanicznej tkanki łączne są określane jako tkanki łączne i podtrzymujące.

Tkanka łączna tworzy "szkielet" wielu narządów.

Występuje niemal wszędzie w organizmie - jest częścią błon śluzowych, skóry, tkanki podskórnej, oddziela mięśnie, tworzy szkielet narządów wewnętrznych.

Rozwój embrionalny tkanek łącznych

Prawie wszystkie tkanki łączne są pochodną środkowej warstwy zarodkowej (mezodermy). Mezenchyma jest etapem prymitywnej embrionalnej tkanki łącznej złożonej z komórek bez włókien.

Rodzaje tkanek łącznych:

Tkanka łączna
Chrząstka
Kość
Cement i zębina (ząb)

Struktura i funkcja tkanki łącznej

Tkanka łączna powstaje jako pierwsza podczas rozwoju embrionalnego. Składa się z komórek i materiału międzykomórkowego. Komórki tkanki łącznej są nieruchome lub wędrujące.

Stałe komórki obejmują fibrocyty, komórki siatkowate, pigmentowe i tłuszczowe.

Wędrujące komórki tkanki łącznej obejmują makrofagi, komórki tuczne, komórki plazmatyczne i niektóre komórki krwi. Materiał śródmiąższowy ma konsystencję żelu i składa się z:

Podstawowej bezpostaciowej masy - kompleksu białek i polisacharydów (kompleks białek i cukrów)
Włókna o charakterze głównie białkowym - kolagenowe, elastyczne, siateczkowe

Rodzaje więzadeł:

Mezenchym - tkanka embrionalna
Rosół - tkanka embrionalna z komórkami, włóknami kolagenowymi i siateczkowymi, występuje w okresie embrionalnym w pępowinie
Kolagen rzadki i sztywny - składa się z komórek i materiału międzykomórkowego
- reprezentuje podstawową strukturę tkanki łącznej
- jest tkanką łączną międzykomórkową - wypełnia przestrzenie między innymi tkankami
- rzadka kolagenowa tkanka łączna pełni ważne funkcje w odżywianiu i metabolizmie innych tkanek
- więzadła sztywne są uporządkowane lub nieuporządkowane i tworzą więzadła, powięź i ścięgna

Tkanka łączna elastyczna - jest elastyczna, włókna w niej mogą się rozciągać, znajduje się w ścianach niektórych dużych tętnic lub jako część niektórych więzadeł w kręgosłupie.
Więzadło siatkowate - składa się z komórek i włókien siatkowatych, tworzy sieć przestrzenną
- tworzy podstawową sieć tkanki limfatycznej, szpiku kostnego i śledziony

Tkanka łączna tłuszczowa - dzieli się na białą i brązową, odpowiedzialną za magazynowanie i uwalnianie tłuszczu.
- Brązowa tkanka tłuszczowa była kiedyś znana jako gruczoł hibernacyjny - u ludzi występuje głównie w głębszych partiach ciała.
- Tkanka tłuszczowa produkuje również niektóre hormony i czynniki wzrostu.

Funkcja więzadeł:

Główną funkcją tkanki łącznej w organizmie jest funkcja mechaniczna.

Utrzymuje ona inne elementy tkanek razem, tworząc elastyczne osłonki, twarde i elastyczne więzadła lub elastyczne wyściółki, takie jak tkanka tłuszczowa.

Pełni również funkcje w metabolizmie substancji i termoregulacji organizmu.

Jest obecna w przenoszeniu wody, substancji między krwią a różnymi tkankami, a także tworzy rezerwuar wody w ludzkim ciele.

Tkanka tłuszczowa jest wykorzystywana jako rezerwuar energii.

Ponadto bierze udział w systemie obrony immunologicznej i gojeniu się ran.

Chrząstka jest twardą i sztywną tkanką łączną. Można ją przeciąć nożem, nie jest twarda. Komórki chrząstki są ułożone w taki sposób, że wokół nich znajduje się otoczka, a wokół niej plac.

Masa międzykomórkowa chrząstki składa się z kolagenu, siarczanu chondroityny.

Cienkie włókna są kolagenowe lub elastyczne. Są one wytwarzane przez komórki chrząstki w postaci prekursorów.

Rodzaje chrząstki:

chrząstka komórkowa - zawiera minimalną ilość materiału międzykomórkowego
chrząstka szklista - szklisty (międzykomórkowy) materiał jest obecny nawet w 95% chrząstki
chrząstka elastyczna - zawiera zarówno włókna elastyczne, jak i kolagenowe i jest bardzo elastyczna
chrząstka łączna - matowa, biała, bardzo mocna

Kość, czyli tkanka kostna, jest białą, twardą tkanką łączną. Pełni przede wszystkim funkcję podporową, ale także ochronną. Materiał międzykomórkowy zawiera również składnik mineralny, który nadaje kości twardość przy zachowaniu pewnej elastyczności.

Komórki kości biorą udział w regulacji wapnia w płynach ustrojowych.

Tkanka kostna albo tworzy sieć, albo jest zmodyfikowana w warstwy. Pod tym względem kość dzieli się na włóknistą i warstwową.

Tkanka kostna tworzy szkielet.

Choroby układu łącznego

Rozproszone choroby tkanki łącznej to:

Toczeń rumieniowaty układowy

Jest to choroba autoimmunologiczna wpływająca na prawie wszystkie główne narządy ciała. Wpływa głównie na stawy, skórę, układ sercowo-naczyniowy, nerki, płuca lub centralny układ nerwowy.

Nie wiadomo jeszcze, co powoduje tę chorobę.

W obrazie choroby dominują autoprzeciwciała (przeciwciała atakujące własne tkanki organizmu).

Wspólnym mianownikiem choroby jest uszkodzenie ściany naczyń krwionośnych (zapalenie naczyń).

Objawy choroby są zróżnicowane: nietolerancja światła słonecznego, wypadanie włosów, obrzęk węzłów chłonnych, zwiększone zmęczenie, bóle stawów, nadmierne pocenie się lub bóle mięśni.

Objawy skórne: u 80% pacjentów występuje zaczerwienienie twarzy w kształcie motyla.
objawy sercowe: zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia
objawy płucne: zapalenie opłucnej, zapalenie płuc
objawy neurologiczne: rozwój zespołu organicznego mózgu - rozproszone uszkodzenia - upośledzenie zdolności poznawczych (uczenie się, pamięć...), demencja, ale także ostre udary, padaczka
objawy ze strony krwi: niedokrwistość (anemia) - zmniejszona produkcja czerwonych krwinek
objawy stawowe: zapalenie stawów, deformacje

Diagnozę choroby przeprowadza się za pomocą echokardiografii, rezonansu magnetycznego lub elektroencefalografii. Czasami należy również wykonać biopsję dotkniętej tkanki.

Leczenie: leki na bazie kortykosteroidów, leki immunosupresyjne (hamujące odporność).

Twardzina układowa

Twardzina układowa jest chorobą tkanki łącznej atakującą skórę i narządy wewnętrzne. Obejmuje ona sklerotyzację (stwardnienie) obwodowych i narządowych naczyń krwionośnych. Przyczyna choroby jest nieznana.

Ogólne objawy to zmęczenie, depresja i utrata masy ciała.

Obraz jest zdominowany przez nieprawidłowości naczyniowe, które są związane ze słabą tolerancją zmiany ciepła na zimno. Występuje usztywnienie i pogrubienie skóry. Może wystąpić swędzenie.

Leczenie.

Podaje się kortykosteroidy lub leki immunosupresyjne (obniżające odporność).

Zespół Sjogrena

Zapalenie gruczołów zewnątrzwydzielniczych (gruczołów dokrewnych) jest głównym objawem choroby. Może również dotyczyć trzustki, skóry, gruczołów potowych, gruczołów śluzowych jelit, oskrzeli lub żeńskich narządów płciowych.

Przyczyna choroby nie jest znana.

Objawy choroby obejmują:

Zajęcie gruczołów ślinowych - suchość w ustach, bolesny obrzęk gruczołów.
Zajęcie oczu - zmniejszone wydzielanie łez - pieczenie, uczucie ciała obcego lub rozcięcia w oku, zawroty głowy.
zajęcie skóry - suchość skóry ze zmniejszoną produkcją potu
zajęcie narządów płciowych - bolesność podczas stosunku płciowego.

Leczenie: nawilżanie jamy ustnej, częste połykanie, kortykosteroidy, czasami inne leki immunosupresyjne.

Zapalenie naczyń

Choroba spowodowana stanem zapalnym naczyń krwionośnych. Może powodować zwężenie lub zamknięcie naczynia krwionośnego.

Przyczyny choroby:

przyczyna nieznana
towarzyszy innym chorobom

Objawy: gorączka, utrata masy ciała, bóle mięśni, bóle stawów, zmęczenie, czasami wysiewy na skórze.

Leczenie: kortykosteroidy, czasami skojarzona terapia immunosupresyjna.

Podjednostki: ziarniniakowatość Wegenera, mikroskopowe zapalenie tętnic, zespół Churga-Strauss, plamica Henocha-Schönleina, guzkowe zapalenie tętnic, choroba Kawasaki, choroba Buergera.